Wat is het effect van de coronacrisis op de verspreiding van seksueel overdraagbare aandoeningen? Het RIVM heeft nog geen idee. Dat komt vooral omdat door corona veel minder soa-tests zijn afgenomen dan normaal: tot maar liefst 80 procent minder.
Vanwege de uitbraak van het coronavirus konden veel minder mensen bij de GGD gebruikmaken van seksuele gezondheidszorg. Tijdens de lockdown van 13 maart tot en met 31 mei waren de spreekuren bijvoorbeeld alleen bedoeld voor essentiële zorg. Zo zijn in april tot wel 80 procent minder soa-testen afgenomen dan normaal.
Minder seksueel risico genomen
Dat het aantal soa-testen is gedaald, zien ze ook bij Sense Noord-Nederland. Fetzen de Groot, coördinator van Sense Noord-Nederland: "Het is ongeveer met 40 tot 50 procent minder dan voorgaande jaren. De meeste daling zagen we in april en mei, maar ook nu nog zien we dat het heel erg achterloopt op de andere voorspellingen."
Die daling komt deels doordat meerdere GGD's tijdens de eerste golf minder testen aanboden en alleen maar spoedgevallen hebben behandeld. Ze verwezen in die tijd bijvoorbeeld door naar de huisarts. De Groot denkt dat er ook nog andere redenen van een daling zijn: "Mensen hebben minder seksueel risico genomen. Maar ook denkt men dat dit niet belangrijk genoeg is om de GGD mee te belasten."
Groter deel heeft soa
Wel is er bij Sense Noord-Nederland een verandering te zien in het percentage geteste mensen dat een soa blijkt te hebben: "Dat aantal is relatief gezien hoger dan andere jaren." Maar het absolute aantal is door minder testen dus wel omlaag gegaan. "Het houdt in dat mensen die bij ons komen ook echt risico hebben gelopen", zegt De Groot.
Die stijging ziet het RIVM ook. Het percentage positieve uitslagen was tijdens de lockdown veel hoger vergeleken met de periode ervoor en erna. Tussen januari en augustus 2020 hadden ruim een op de zes geteste vrouwen en een op de vijf geteste mannen een soa.
Meer tests voor thuis
Directeur Klazien Visser van Soapoli-online ziet een stijging van het aantal bestelde soa-tests voor thuis. "Die stijging was in de eerste periode van de lockdown, zo'n 45 tot 50 procent."
En ook zij ziet meer besmettingen: "Je ziet een verschuiving in de mensen die testen. De mensen die voorheen bij de GGD terechtkonden, komen bij ons." Dat kan de stijging ook verklaren, want normaal test de risicogroep bij de GGD, die hebben vaker een soa.
Verder onderzoek
Maar of de lockdown nu een positief of een negatief effect heeft gehad op de verspreiding van soa, is volgens het RIVM nog niet precies te zeggen. Doordat mensen minder seksuele contacten hadden, was er minder kans op verspreiding. Zo onderzocht kenniscentrum Rutgers dat singles tijdens de lockdown minder seks hebben gehad. Diegenen die dat wel hadden, hadden minder vaak een onenightstand.
De keerzijde is dat mensen zich ook minder hebben laten testen of behandelen voor een soa, wat de kans op verspreiding groter maakt. Er zijn verschillende onderzoeken gestart wat een grotere rol heeft gespeeld: minder seksuele contacten of gemiste soa-diagnoses. Voor nu blijft dat nog een vraag.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.