Lubbers, de Wandelganger en de commissie Stiekem: deze spraakmakende lek-affaires gingen zaak-Arib voor

Via NRC lekte vorige week uit dat er een onderzoek komt naar de werkwijze van oud-Kamervoorzitter Arib. Het is zeker niet de eerste keer dat zaken die in Den Haag binnenskamers hadden moeten blijven, op straat liggen.

Zelf wist Khadija Arib nog niet van het onderzoek naar haar. De krant wist het eerder. Het lekken van informatie is aan de orde van de dag in politiek Den Haag. Het is bijvoorbeeld vaste prik dat op vrijdag voor Prinsjesdag de miljoenennota uitlekt. We bespreken drie andere spraakmakende lekken uit de geschiedenis.

Henry Faas

Denk bijvoorbeeld aan Volkskrant-journalist Henry Faas. Hij was actief in de jaren 50, ten tijden van het premierschap van Drees. Hij mocht zelfs een tijdlang niet op het ministerie van Algemene Zaken komen. Hij werd de Wandelganger van de Volkskrant genoemd. "Echt een gerenommeerde journalist", zegt Lennart Steenbergen, onderzoeker Centrum voor Parlementaire Geschiedenis van de Radboud Universiteit.

De reconstructies die hij maakte van de miljoenennota waren zo goed dat premier Drees hem ervan verdacht de miljoenennota in handen te hebben en letterlijk over te schrijven. "Hij keek dan naar de begrotingen van de jaren ervoor, sprak met de betrokken bewindslieden en wist dan een reconstructie te maken. Zo goed dat mensen dachten dat hij de stukken had gekregen. Maar dat is nooit bewezen", zegt Steenbergen. Hoewel Faas er nooit van beschuldigd is, ontzag Drees hem wel een tijd toegang tot het ministerie van Algemene Zaken.

Premier Ruud Lubbers

Na Mark Rutte was Ruud Lubbers de langszittende premier van Nederland. Tijdens de drie kabinetten Lubbers werd ook veel gelekt. Hij beschuldigde zelfs zijn eigen woordvoerders en vicepremier van lekken.

Maar premier Lubbers was zelf ook niet vies van lekken. Hij klapte geregeld uit de school, door bijvoorbeeld door te laten schemeren hoe de stemverhoudingen waren in de ministerraad.

Commissie Stiekem

De Commissie Stiekem controleerde de Nederlandse geheime diensten. In november 2015 werd bekend dat er een onderzoek gaande was naar een lek bij de commissie, omdat iemand vertrouwelijke informatie had gedeeld met een journalist van het NRC. Dat ging over telefoondata die waren verzameld door Nederlandse diensten en met de Amerikaanse NSA waren gedeeld.

Commissievoorzitter Halbe Zijlstra deed aangifte van het lek en een speciale Kamercommissie deed onderzoek naar de dader. Maar wie de vertrouwelijke informatie met de journalist heeft gedeeld, weten we vandaag de dag nog steeds niet.

Lek onderzoek Arib

Al met al lopen er dus mensen rond in Den Haag die lekken, waarvan het niet bekend is. "Vaak kom je er wel mee weg", zegt Steenbergen. "Want het wordt vaak niet opgelost."

Of we erachter komen wie er heeft gelekt aan NRC dat er een onderzoek naar Arib komt, is koffiedik kijken. "Maar kijk je naar de historische voorbeelden, dan zou je zeggen dat ook hier de dader niet wordt gevonden", zegt Steenbergen.