Limburgs dorp plots middelpunt van corona-uitbraak: 'Maar waarom hier, in dit kleine dorpje?'

Ineens is de gemoedelijke Limburgse gemeente Peel en Maas een brandhaard in de Nederlandse corona-epidemie. Het sterftecijfer is tot vier keer zo hoog als normaal. "Iedereen kent wel iemand die is overleden."

"Het raakt de bevolking heel hard", vertelt burgemeester Wilma Delissen-van Tongerlo van Peel en Maas. Ze vindt het onwerkelijk dat haar gemeente ineens het zwaarst getroffen gebied is van Nederland. "Er worden gaten geslagen in de lokale samenleving."

165 doden in anderhalve maand

De Noord-Limburgse gemeente Peel en Maas wordt gevormd door elf dorpen. Gemoedelijke kernen met een actief verenigingsleven. De inwoners kennen elkaar goed. Twee van de dorpen kampen met hoge besmettings- en sterftecijfers: Meijel en Kessel.

De situatie is ernstig, vertelt burgemeester Delissen-van Tongerlo. "Elke ochtend krijg ik een overzicht. Tussen 1 en 30 maart zijn 101 mensen overleden. En deze maand, tot en met gisteren, alweer 65. Ze stierven overigens niet allemaal aan corona. "Ook aan andere ziektes."

Sommige gemeenten hard getroffen

Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het RIVM blijkt dat sinds de uitbraak van het coronavirus wekelijks tweeduizend mensen meer zijn gestorven. Per provincie en gemeente fluctueert dit aantal. In de provincies Noord-Brabant en Limburg stierven gemiddeld twee keer zoveel mensen.

Er zijn gemeenten waar dit aantal veel hoger ligt. Zoals het het Noord-Brabantse Grave en Meijerstad en het Utrechtse IJsselstein waar vijf keer zoveel mensen stierven. In de Limburgse gemeente Peel en Maas zijn er in de afgelopen week 34 mensen overleden. Normaliter sterven daar wekelijks vijf tot tien personen.

Niet collectief rouwen

De gemeente Peel en Maas heeft in totaal ruim veertigduizend inwoners, het getroffen dorp Kessel rond de vierduizend. "Wat we ook zien, wat we ook doen en wie we ook spreken, iedereen kent wel iemand die is overleden, ziek is of in quarantaine zit", schetst burgemeester Delissen-van Tongerlo.

De coronamaatregelen maken het de bevolking moeilijk om samen te rouwen. "Mensen kunnen niet collectief met elkaar van gedachten wisselen en rouwen. Dat is heel hard en eenzaam", vertelt ze. "Niet te bevatten."

Mensen vereenzamen

Die eenzaamheid is pijnlijk voor mensen, ziet ook pastoor Louis Verhaag van de Onze Lieve Vrouwe Geboorte Kerk in Kessel. Mensen vereenzamen doordat ze alleen thuiszitten. Ze zijn bang en kunnen nergens naartoe", zegt de pastoor. "Ik zal blij zijn als ik weer naar de mensen toe kan. Hen in de ogen kan kijken."

De pastoor heeft het sinds enkele dagen wat rustiger. "Maar van half maart tot Pasen had ik het ontzettend druk. Ik heb het afgelopen jaar 22 overledenen gehad. Nu had ik er in een maand al 30. Zo erg was het af en toe."

Kaarsjes branden

Pastoor Verhaag deed een groot deel van zijn werk telefonisch. "Mensen wilden bediend worden, het sacrament van de zieken", zegt hij. In het ziekenhuis mocht dit niet meer. "Ik ga er liever voor bidden, ik steek een kaarsje aan en dan bid ik om te vragen of diegene goed terecht mag komen."

Verhaag merkt dat de mensen hulp zoeken bij hem en bij de kerk. Hij heeft de deuren van de kerk op verzoek van zijn parochianen overdag geopend om kaarsjes aan te steken. "Als je bang bent heb je kracht nodig, hoop."

Benefietconcert als besmettingsbron

Het leven in Kessel staat op z'n kop. "Ik dacht, wat gebeurt hier eigenlijk?" zegt pastoor Verhaag. "Waarom hier? In dit kleine dorpje?" Waar in sommige gemeenten een kerkdienst werd aangewezen, zegt de pastoor dat dit in Kessel niet het geval is. "Onze lieve Heer gooit zijn eigen ruiten niet in."

Waarom Kessel zo zwaar getroffen is, blijft een raadsel. Ook burgemeester Delissen-van Tongerlo weet niet waarom haar gemeente zo zwaar geraakt wordt. De regionale GGD wijst een benefietconcert aan als bron van besmetting. Daarin wil de burgemeester niet meegaan. "Laten we dat overlaten aan de wetenschappers en virologen."

'Hopelijk een eerste aanzet'

De dagelijkse RIVM-cijfers wijzen landelijk op een afvlakking van de epidemie. Ook de burgemeester van Peel en Maas ziet de laatste dagen 'wat minder' overlijdensgevallen. "Hopelijk is dit een eerste aanzet. Al liggen er nog wel heel veel mensen op de intensive care."

Als binnenkort duidelijk wordt hoe Nederland na 28 april verdergaat en of sommige maatregelen versoepeld kunnen worden, moet de gemeente dat 'een plekje geven'. Maar de burgemeester ziet veerkracht in haar gemeenschap. "Dat mensen ondanks het verdriet met elkaar de schouders eronder te zetten en een ander helpen. Dat tekent Peel en Maas."