Lijsttrekker Tom Berendsen gaat met CDA voor een weerbaar Europa: ‘We moeten onszelf kunnen verdedigen’

Tom Berendsen moet het worstelende CDA naar een goed resultaat zien te leiden bij de Europese verkiezingen en twee nieuwe concurrenten proberen te verslaan: NSC en BBB. "Uiteindelijk hebben we met NSC en BBB meer overeenkomsten dan verschillen."

In aanloop naar de Europese verkiezingen van 6 juni spreken we vijf lijsttrekkers die voor de eerste keer de kar trekken voor hun partij. Deze keer: Tom Berendsen van het CDA. Hij vindt dat Europa op eigen benen moet gaan staan.

Tussenmoment

5 jaar geleden kwam Tom Berendsen voor het eerst in het Europees Parlement. Nu is hij lijsttrekker van een partij die het moeilijk heeft. Partijleider Henri Bontenbal wist na een leiderschapswissel bij de Tweede Kamerverkiezingen niet meer dan 5 zetels te halen.

Nu staat Berendsen voor de opgave zoveel mogelijk van de huidige 4 zetels in het Europees Parlement te behouden. In de peilingen staat het CDA op dit moment op 2 zetels. "We zitten erin voor de lange termijn, dus iedere verkiezing is een tussenmoment. We bouwen gewoon door aan het nieuwe CDA", zegt hij.

Geopolitiek volwassen worden

Op de vraag wanneer zijn lijsttrekkerschap geslaagd is, komt Berendsen met een verrassend antwoord. "Voor mij zit dat niet in zetels. Ik zit in de politiek omdat in Europa dingen op de agenda staan die essentieel zijn voor onze toekomst en onze manier van leven. Ten tweede geloof ik in het CDA, en vind ik het heel mooi om samen met Henri verantwoordelijkheid te dragen voor het nieuwe CDA."

Het CDA-verkiezingsprogramma heet 'Een fatsoenlijk Europa. Onze hoopvolle agenda voor een sterker Europa'. Het pleit ervoor dat Europa 'versneld geopolitiek volwassen wordt'. 'We moeten onszelf kunnen verdedigen, van energie kunnen voorzien, grip krijgen op migratie én zelf produceren wat we nodig hebben voor de economie van de toekomst', staat in het programma.

Chinese inmenging tegengaan

Uit dit speerpunt blijkt de hand van Berendsen. Als rapporteur in het Europees Parlement voor de Europese Havenstrategie vindt hij dat Chinese inmenging in de Europese infrastructuur, zoals havens, tegengegaan moet worden.

"Bijna 75 procent van de capaciteit van de containerterminal in de Rotterdamse haven is in handen van bedrijven uit China en Hong Kong", vertelt Berendsen. "Wij noemen onze havens de poorten naar Europa, maar we geven de sleutels uit handen aan China." Dat kun je alleen verminderen door met Europese landen afspraken te maken, aldus Berendsen.

Concurrentiepositie

"Als Nederland zou zeggen tegen de Rotterdamse haven: 'jij mag die Chinese investeringen niet meer aannemen', maar Antwerpen of Hamburg doet dat wel, dan verliest de Rotterdamse haven meteen de concurrentiepositie. Dus de enige manier waarop je dat kunt verminderen is als je daar Europese afspraken over maakt."

En die bereidheid is er inmiddels, vertelt de CDA-lijsttrekker. "Daar is nu een grote politieke meerderheid voor in het Europees Parlement, want we hebben met Rusland gezien hoe een afhankelijkheid tegen je gebruikt kan worden. Het Russisch gas werd als wapen tegen ons gebruikt. China heeft ook in onze economie, dus ook in onze haven, allerlei manieren om ons onder druk te zetten."

Doorgeschoten marktdenken

"Het gaat over het gevaar van spionage, van sabotage en van economische afhankelijkheid", licht Berendsen toe. "Ik vind dat wij veel minder naïef moeten worden, die afhankelijkheid moet echt minder worden."

Wat is volgens hem de reden voor die naïviteit? "Doorgeschoten marktdenken. We hebben die investeringen als Europa met open armen ontvangen. Het publieke belang is veel te weinig geborgd en daar zien we nu het effect van." Ook oneerlijke concurrentie is een probleem: Europese bedrijven kunnen moeilijk concurreren met Chinese bedrijven die veel staatssteun krijgen.

'Gaat me niet om de stemmen'

De vraag is of dit thema, over geopolitiek en economie, aanslaat bij de kiezer. "Het gaat mij niet om de stemmen", zegt Berendsen. "Het gaat mij om de zorgen die ik heb."

"Jaap de Hoop Scheffer heeft dat een tijdje geleden mooi verwoord: 'Na de val van de Muur heeft Europa een strandstoeltje en een glas wijn gepakt, we zijn achterover gaan leunen en hebben gekeken hoe Amerika onze veiligheid is gaan waarborgen, hoe Rusland ons van energie is gaan voorzien en China onze spullen is gaan maken", citeert Berendsen de oud-CDA-minister en Navo-baas. "Ik hoop dat mensen beseffen dat het essentieel is voor onze manier van leven dat we dit veranderen."

NSC en BBB

Het CDA maakt in het Europees Parlement deel uit van de machtige christendemocratische Europese Volkspartij (EVP). Nieuwkomers en concurrenten NSC en BBB, allebei met een lijsttrekker uit het CDA, willen zich ook graag bij de EVP-fractie aan gaan sluiten. Zijn zij daar welkom, wat Berendsen betreft? "Uiteindelijk wel. Zeker met NSC, maar ook met BBB, zie ik meer overeenkomsten dan verschillen".

Maar het is nog geen gelopen race, nu NSC en BBB in Den Haag onderhandelen met de PVV. "Daar worden wel echt vragen over gesteld, ook door collega's in de Europese Volkspartij", zegt Berendsen. "In de EVP zijn altijd drie basisregels leidend geweest: je moet pro-Europa zijn, pro-Oekraïne en pro-rechtsstaat. En alle drie staan natuurlijk wel onder druk als je samenwerkt met extreem-rechts. Na de verkiezingen, als ze een zetel halen, dan gaan we dat gesprek gewoon aan", zegt de CDA-lijsttrekker.