Letland weer bij de les na verbale aanval van Poetin: 'We kunnen onze vrijheid van 30 jaar zo weer kwijtraken'

In de Baltische staten staat alles en iedereen weer op scherp na uitspraken van de Russische president Poetin. In een toespraak richtte hij zijn pijlen op Letland. "Iedereen is weer bij de les. We weten dat we de volgende kunnen zijn."

"40 procent van de mensen in Letland spreekt Russisch, en ze worden daar als varkens behandeld. Dan moet je niet raar opkijken als je uiteindelijk zelf ook als varkens behandeld wordt." Met deze typische Poetin-retoriek haalde de Russische leider deze week uit naar het piepkleine Baltische staatje Letland.

'Zaken liggen anders sinds Oekraïne'

De aanleiding is onduidelijk, de feiten kloppen niet, maar de boodschap van Poetin is helder: als Oekraïne verslagen is, dan zijn de Baltische staten aan de beurt.

Voor onderzoeker Maris Andzans van het instituut voor geopolitieke studies in Riga, is het niets nieuws: "Dit soort volstrekt willekeurige verbale aanvallen zijn we gewend. Drie jaar geleden had iedereen hier zijn schouders over opgehaald. Maar sinds de Russische aanval in Oekraïne liggen de zaken anders."

Waarom Letland?

"We weten dat het zogenaamd 'beschermen van Russisch sprekende burgers' een standaard voorwendsel is voor Russische agressie", legt Andzans uit. "Waarom hij nu Letland uitkiest? Geen idee."

De situatie in Letland zelf geeft volgens de onderzoeker nu geen aanleiding tot grote onrust. Het land is na 60 jaar bezetting door de voormalige Sovjet-Unie sinds 1991 een democratische republiek met zo'n 2 miljoen inwoners. Economisch succesvol en stevig ingebed in de NAVO en de Europese Unie. Iets meer dan een kwart van de bevolking is Russisch, en zo'n 30 procent is Russisch sprekend.

Russisch sprekenden in Letland

De Russische inval in Oekraïne werd door Letland scherp veroordeeld, en Letland steunde Oekraïne met wapens en hulp. Letse politici waren een van de eersten die spraken van genocide en oorlogsmisdaden door Rusland. "Ruim driekwart van de Letse bevolking veroordeelde de inval", vertelt Andzans.

"Onder de Letten was dat percentage zelfs 93 procent. Onder Russisch sprekenden was het minder: zo'n 53 procent." Er zijn dus wel degelijk Russisch sprekende burgers van Letland die zich nog verwant voelen met de Russische zaak, vertelt Andzans. Maar tot grote spanningen leidde dat tot dusver niet.

Geen grote spanningen

"De steun onder de Letse bevolking was zo groot dat er na de inval meer Oekraïense vlaggen dan Letse vlaggen hingen. Dat leidde wel hier en daar tot een tegenreactie."

"Oekraïense vlaggen werden neergehaald, auto's met Oekraïense nummerborden beschadigd. Dat heeft tot 112 strafzaken geleid", zegt Andzans. "Russische media en propagandawebsites werden daarna uit de lucht gehaald. Maar van onderdrukking van etnische Russen zijn geen meldingen."

Moeheid over Oekraïense berichten

Als de nieuwe provocaties van Poetin iets hebben bereikt, is dat volgens Andzans een tegengesteld effect: "Ook hier in Letland sloop er een soort van moeheid in ten aanzien van de berichten van het Oekraïense front."

"Het Oekraïense zomeroffensief bracht niet wat er was verwacht en de aandacht verslapte. Maar nu is iedereen weer bij de les."

'We weten dat we de volgende kunnen zijn'

"In de Baltische staten weten we dat wij de volgende kunnen zijn, en dat we alle vrijheden en verworvenheden van de laatste 30 jaar weer kunnen kwijtraken."

Andzans doet daarom een duidelijke oproep: "De NAVO mag niet verslappen en moet één front blijven. Oekraïne mag niet verliezen, want het enige wat Rusland echt tegenhoudt is geweld."