'Leidinggevende moet juist goed voorbeeld laten zien', zegt regeringscommissaris Hamer over onderzoek naar sociale veiligheid in Tweede Kamer

Roddelen, zwartmaken, discriminatie en intimidatie. Ruim een derde van de mensen die in de Tweede Kamer werkt zegt last te hebben van grensoverschrijdend gedrag, blijkt uit onderzoek. "Er wordt gezegd dat er niks aan te doen is, maar het kan wel."

Dat zegt regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld Mariëtte Hamer.

Moeilijk om te melden

Vooral Kamerleden en leidinggevende ambtenaren zouden zich schuldig maken aan grensoverschrijdend gedrag. Daaronder vallen kleinerende opmerkingen, roddelen, het delen van persoonlijke, vertrouwelijke informatie met anderen, sabotage, schelden en schreeuwen.

"En ook nog seksuele intimidatie", voegt regeringscommissaris Hamer toe. "Daarvan weten we dat het minder genoemd wordt dan andere vormen, omdat mensen het nog moeilijker vinden om te melden. Maar alles is zeer zorgelijk. Een derde is een grote minderheid."

'Raakt de democratie'

Het komt ook hard aan omdat het gebeurt in het 'hart van de democratie'. "Je denkt dat het in de Tweede Kamer, waar ook wetten gemaakt worden om dit aan te pakken, beter zou moeten zijn. Maar dat is het niet", zegt Hamer. "Daar is hetzelfde beeld als in de rest van de samenleving."

FNV-vicevoorzitter Kitty Jong vindt het ook zorgelijk dat het in de Kamer plaatsvindt. "Het raakt aan onze democratie, waardoor goede mensen, goede ambtenaren uit de Tweede Kamer vertrekken", zegt ze. "Dat is een slechte zaak."

Juiste voorbeeld

Hamer denkt wel aan te kunnen wijzen waar het misgaat. "We weten van een aantal mechanismen waarin grensoverschrijdend gedrag vaker voorkomt: machtsmechanismen bijvoorbeeld, dat is hier ook het geval. We weten ook dat het vaker voorkomt als er veel stress is, lange werktijden zijn en het personeel vaak wisselt. Dat zie je in de Kamer."

Er is daar een klimaat waardoor dit soort zaken kunnen gebeuren, zegt Hamer. "Maar dat praat natuurlijk niets goed", voegt ze toe. "Het kan juist worden opgelost als een leidinggevende het goede voorbeeld laat zien."

Twijfelen

"Er wordt snel gezegd dat er niets aan te doen is, maar dat is niet zo. Het kan en het moet, want er is wetgeving voor. Daar moet iedere werkgever aan voldoen", zegt Hamer. Ze merkt vaak dat er wordt getwijfeld om te handelen.

"Je moet met elkaar afspreken wat je eraan gaat doen. Iedereen moet ten eerste natuurlijk zijn gedragscodes en meld- en klachtenprocedures op orde hebben. Dat geldt voor personeel, maar ook voor de persoonlijke fracties. Daar kun je elkaar op aanspreken", zegt ze. "En je natuurlijk gewoon gedragen, daar begint het mee."

Aanspreken

En aan dat gedrag valt nog veel te veranderen, ziet de regeringscommissaris. "Een goede algemene cultuur begint met voorbeeldgedrag. Maar kijk naar de debatten in de Kamer. Die worden veel te persoonlijk", zegt ze. "Dat je een Kamerlid 'de masseuse van de premier' noemt, dat kan niet." En dat geeft zeker niet het goede voorbeeld.

In het onderzoek staat ook dat medewerkers erg loyaal zijn aan hun werkgevers en het daarom moeilijker vinden om iets te zeggen. "Dat moeten we echt zien te doorbreken", zegt Hamer. "En we moeten het samen doen. Ook dat als je iets ziet, je iemand erop aanspreekt dat ze dat niet kunnen doen. Dat is zo belangrijk."