Sudan, de allerlaatste nog levende mannelijke noordelijke witte neushoorn, is overleden. Hij werd 45 jaar. Zijn overlijden brengt de diersoort op de rand van uitsterven. In Kenia leven alleen zijn dochter en kleindochter nog. Volgens bioloog Jelle Reumer moeten we er maar aan wennen: "Er is een grote uitstervingsgolf gaande, en voor het eerst is die te danken aan de mens."
In 2014 overleed het op een na laatste mannetje, waardoor Sudan als laatste overbleef. Sindsdien werd hij 24 uur bewaakt door gewapende beveiligers. Ooit leefde de witte noordelijke neushoorn in Tsjaad, Soedan, Oeganda, Congo en de Centrale Afrikaanse Republiek. Kortom: het ging prima met de neushoorn. Maar door gewapende conflicten en stropers die uit waren op hun kostbare hoorn, zijn er nu nog maar twee vrouwtjes over.
Jacht op Amerikaanse duiven
De mens heeft eerder diersoorten om zeep geholpen. Een bizar voorbeeld daarvan is de Amerikaanse trekduif, oftewel 'the passenger pigeon'. De populatie werd geschat op 3 tot 5 miljard vogels. De voorraad was gigantisch en leek onuitputtelijk. "Er gaan verhalen dat de lucht volledig zwart kleurde als er zo'n zwerm overkwam", vertelt bioloog en paleontoloog Jelle Reumer. Maar er werd flink op de duiven gejaagd. In 1874 werden in Michigan soms tot 25.000 vogels per dag gedood. "Ze werden opgegeten en donsjes werden voor bedden gebruikt."
Een halve eeuw later, na een massale jacht, waren ze allemaal uitgeroeid. In 1914 stierf de laatste trekduif, Martha, in de Cincinnati Zoo. "Van een miljard naar nul in vijftig jaar, dat is verbazingwekkend en onvoorstelbaar", zegt Reumer. "Het laat zien waar de mens toe in staat is."
Volgens Reumer is het uitsterven van de witte neushoorn misschien een ver-van-mijn-bed-show voor veel mensen, maar moeten we het ons toch aantrekken. "Het feit dat deze neushoorn is verdwenen, maakt ons niet minder gelukkig. Maar alle diersoorten zijn het resultaat van ruim 3,5 miljard jaar evolutie. Net als wij dat zijn. Dus hebben ze een intrinsiek recht van bestaan."
'Zesde uitstervingsgolf' veroorzaakt door mensen
Volgens Reumer is er een 'zesde uitstervingsgolf' gaande. "Die 'zesde extinctie' verwijst naar de vijf eerdere, prehistorische megarampen waarbij hele takken van de levensboom werden weggeslagen, doorgaans na extreem vulkanisme of meteorietinslagen. Dit is de eerste golf waarbij de mens de dader is."
Er zijn nu wetenschappers die proberen om uitgestorven dieren weer tot leven te wekken. Ook neushoorn Sudans genenmateriaal wordt opgeslagen voor eventuele toekomstige voortplanting via geavanceerde celtechnologie. Door ivf hopen wetenschappers met opgeslagen eicellen en sperma alsnog een levensvatbaar embryo te kweken die een zwarte neushoorn vervolgens kan voldragen.
Ook bij de Amerikaanse trekduiven wordt dit geprobeerd. De Amerikaanse bioloog Ben Novak heeft daar zijn levenswerk van gemaakt. Reumer is geen voorstander van deze manier van dieren 'terugbrengen'. "Het is wetenschappelijk interessant. Van trekduiven zijn wel wat exemplaren overgebleven in musea. Daar kan je DNA uithalen. Maar dat DNA is niet intact, waardoor je moet knippen en plakken. Dat kost veel geld. Ik zou ervoor pleiten om dat geld te stoppen in het beschermen van bestaande diersoorten.'"
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.