Kwart negeert regelmatig het nieuws: 'Ik heb er toch geen invloed op'

De oorlogen in Oekraïne en Gaza, het klimaat en de Nederlandse politiek: deze nieuwsonderwerpen gaan mensen het meest uit de weg. Een kwart (26 procent) zegt het nieuws vaak te vermijden. Vooral omdat het 'te negatief' is.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 24.000 leden van het Opiniepanel. Het gaat om mensen die bovengemiddeld geïnteresseerd zijn in het nieuws.

'Verdrietig en angstig'

Vooral nieuws over oorlogen willen deze mensen liever niet zien of horen. "Ik vermijd het lezen van en het kijken naar nieuws zoveel mogelijk, omdat ik heel verdrietig en angstig word", zegt een deelnemer.

"Over de oorlog in Israël of Oekraïne, de Amerikaanse verkiezingen maar ook de Nederlandse politiek", legt diegene uit. "Ik heb hier op dit moment toch geen invloed op."

Veel te negatief

"Het is alleen maar ellende. Ik wil graag positief blijven, dat gaat moeilijk met zoveel negatief nieuws", laat een ander panellid weten.

Negativiteit is voor bijna de helft (46 procent) van de mensen die nieuws mijden een reden om minder of geen nieuws meer te volgen. "Nieuws is helaas vaak negatief en als het te vaak negatief is, haak ik af", vertelt een ondervraagde.

Geen controle

Dat mensen afhaken, ziet ook psycholoog Thijs Launspach: "Wij mensen vinden het best wel lastig om geconfronteerd te worden met iets wat misgaat waar we zelf geen controle over hebben."

Hij gaat verder: "Dat is ook de reden dat mensen daar ook een beetje van afhaken op een gegeven moment: 'Er is zoveel ellende, dus ik kijk niet meer'."

Mentale gezondheid

3 op de 10 mensen die nieuws mijden (30 procent) geven aan dat hun mentale gezondheid een rol speelt als ze besluiten bepaald nieuws niet te volgen. Ze geven aan dat ze stress ervaren, angstig worden of last krijgen van depressieve gevoelens.

Zo laat een panellid weten: "Ik heb veel last van de grote hoeveelheid slecht nieuws, wat ik me erg aantrek. Ik bescherm mijzelf tegen grote somberheid en angst."

Stresssysteem

Launspach legt uit hoe dat komt: "Wij mensen hebben een soort stresssysteem. Dat gaat aan als we in gevaar zijn en dat stelt ons in staat om snel te handelen en te reageren."

Maar het is natuurlijk niet handig als dat systeem aangaat als je gewoon op de bank zit, zegt de psycholoog. "Het is heel nuttig als je een ongeluk wilt vermijden of een belangrijke presentatie geeft, maar niet zo als je naar het nieuws zit te kijken."

Nepnieuws

Een grote groep (35 procent) mensen die nieuws mijden vertrouwt het nieuws niet of niet meer. En dat komt onder andere door de opkomst van nepnieuws.

De helft (50 procent) van de panelleden die meededen aan dit onderzoek geeft aan dat ze minder vertrouwen hebben in de media vanwege nepnieuws. "Door nepnieuws durf ik ook berichten van betrouwbare media niet meteen meer voor waarheid aan te nemen", zegt een deelnemer.

'Best eng'

De meesten (75 procent) maken zich zorgen over de verspreiding van nepnieuws. "Het kan ervoor zorgen dat mensen tegen elkaar uitgespeeld worden. Dat is best eng", vindt een panellid.

Een ander geeft aan: "Ik maak me meer zorgen over de jonge mensen die blindelings vertrouwen op hun social media."

Twijfels over objectiviteit

Verder zorgen twijfels over objectiviteit van berichtgeving ervoor dat mensen het nieuws links laten liggen. Vooral de berichtgeving over de oorlog in het Midden-Oosten is voor een deel van de mensen die nieuws mijden een reden om af te haken.

Ze vinden dat veel media te veel één kant van het conflict belichten. Dat gaat over de Israëlische kant: "Nieuws over de Israëlische genocide in Gaza mijd ik weleens op traditionele media, omdat ze vaak gebeurtenissen eenzijdig vertellen vanuit Israëlisch perspectief." Maar een ander zegt juist: "Het is alleen maar pro-Palestina bij de NPO."

Emotionele thema's

"Wat er gebeurt bij een snel escalerend conflict als dat in Gaza, is dat eigenlijk geen van de nieuwsberichten echt goed wordt gevonden door de mensen die het kijken", vertelt Launspach.

"Bij dit soort grote thema's, die ook nog eens emotioneel van aard zijn, krijgen mensen heel snel het gevoel dat ze iets is aangedaan of dat ze ergens aanstoot aan nemen", legt hij uit.

Kies je moment

Sommige deelnemers hebben zelf een oplossing bedacht om het negatieve nieuws 'aan te kunnen'. Ze kijken 's avonds bijvoorbeeld geen journaal meer zodat ze 's nachts kunnen slapen. Een panellid draait het juist om: "Voorheen keek ik 's ochtends bij het ontbijt naar het nieuws. Dat doe ik niet meer, zo'n depressieve start van de dag."

Nieuws is overal: online, in de krant, op tv en radio. Dat maakt het lastig om helemaal aan het nieuws te ontkomen, geven mensen aan. Je kunt ervoor kiezen om niet meer het journaal te kijken, maar dan nog kan het nieuws je bereiken. "Meestal komen er toch berichten door via social media", zegt iemand.

Kop in het zand?

Waar sommigen negativiteit of polarisatie als reden noemen om het nieuws niet meer te volgen, zijn er ook mensen in het onderzoek die daardoor nu juist méér nieuws volgen. "Ik wil op de hoogte blijven van wat er gebeurt in de wereld. Ook al is het nieuws vaak beroerd. Ik wil niet mijn kop in het zand steken", vertelt een deelnemer.

Psycholoog Launspach: "Je helemaal afsluiten voor wat er in de wereld gebeurt, is niet handig. Dat maakt je namelijk vatbaar voor manipulatie." Tot slot geeft hij nog een tip: "Zorg vooral ook dat je een breed beeld krijgt, dus dat je niet alleen maar binnen je eigen bubbel zit, niet alleen maar jouw politieke kant, want dan raak je verkokerd."