Kritiek op nieuw soort huisartsenposten in Rotterdam: vaak onnodige spoedzorg tegen hoge tarieven

Er zijn zorgen over een nieuw soort huisartsenposten. Vooral in Rotterdam, waar twee spoedposten niet zijn aangesloten bij het bestaande netwerk. Ze leveren tegen hoge tarieven zorg in de avond en weekenden. De nachten laten ze over aan collega's.

Alleen voor urgente zorg die niet kan wachten tot de volgende dag kun je in de avond-, nacht- en weekenduren terecht op een huisartsenspoedpost of HAP. In Rotterdam bijvoorbeeld bij de vier locaties van Huisartsenpost Rijnmond. Dit zijn 'officiële' huisartsenposten die zijn aangesloten bij de landelijke organisatie Ineen. Ze hebben allemaal hetzelfde beleid en moeten voldoen aan dezelfde eisen.

Doorn in het oog

Naast Huisartsenpost Rijnmond zijn er in Rotterdam twee solo huisartsenposten gekomen; HAP Zuidplein en HAP Binnenweg. De eerste bestaat al langer en de tweede sinds afgelopen juni. Ze voeren vrijwel hetzelfde logo als HAP Rijnmond maar zijn daarbij niet aangesloten. En ze leveren weliswaar zorg in de avonden en weekends, maar laten de nachtelijke uren over aan HAP Rijnmond.

Voor patiënten is het misschien prettig dat zij op meer plekken in de stad terecht kunnen maar voor Huisartsenposten Rijnmond zijn de solo praktijken een doorn in het oog.

Patiënten shoppen

Patiënten die 's avonds HAP Rijnmond bellen, daar horen dat de klachten niet ernstig zijn en daarom kunnen wachten tot de volgende dag, bellen soms daarna met een solo post en krijgen daar wel een consult. "Een patiënte van ons had 's middags mijn dagpraktijk gebeld en kreeg adviezen voor zelfzorg. Die avond belde ze met onze reguliere huisartsenpost en kreeg dezelfde adviezen", zegt huisarts en medisch manager van HAP Rijnmond Yolanda Jansen.

"Er was waarschijnlijk een virale infectie en er waren geen alarmsignalen", gaat ze verder. "Meteen daarna belde de patiënte een solo-HAP en kreeg daar een consult en onnodige medicatie. Ze kreeg namelijk ibuprofen dat je zelf kan kopen en codeïne, terwijl dat niet is geïndiceerd bij kortstondig hoesten bij een luchtweginfectie."

Spoed of geen spoed

Deze manier van werken is wat Jansen betreft om meerdere redenen problematisch. "Er is een toenemend tekort aan zorgmedewerkers en de zorgvraag wordt almaar groter door vergrijzing, complexe zorgproblemen en doordat jonge mensen gewend zijn aan een 24 uurseconomie met snelle oplossingen voor al hun problemen."

"Om de spoedzorg - die dus toch al onder druk staat - niet verder te laten vastlopen door zorg die niet-spoedeisend is, proberen we mensen duidelijk te maken dat de huisartsenpost er echt alleen voor spoed is." Volgens Jansen ondermijnen de soloposten de definitie van wat spoed is door deze op te rekken en iedereen in de avond langs te laten komen, ook als het tot de volgende dag kan wachten.

Solo-huisartsenpost populair

Zaïn Jamil is huisarts in Rotterdam. Naast zijn reguliere huisartsenpraktijk - van waaruit hij ook meedraait in de 'gewone' huisartsenposten - begon hij in juni 2024 een solo-HAP aan de Binnenweg. Hij is daarmee de tweede solo-HAP in Rotterdam, naast de langer bestaande HAP Zuidplein.

Er zijn in Rotterdam nog 2 andere huisartsen die een aanvraag voor het starten van een solo-HAP hebben gedaan, landelijke cijfers zijn niet bekend.

Afgepoeierd

Jamil ziet om zich heen dat patiënten bij de reguliere huisartsenposten misschien wel teveel drempels over moeten. "Als ze overdag de huisarts niet te pakken krijgen, bellen ze in de avond met de gewone huisartsenpost. En dan is de klacht inmiddels erger geworden, maar wordt er gezegd 'u heeft het al 3 dagen' dit is geen spoed. Die mensen bellen ons."

Volgens Jamil is de term spoedzorg te ver uitgekleed. "Spoed is het bijna alleen nog maar als het levensbedreigend is. Ik vind dat het breder moet zijn als je kijkt wat goede zorg is."

Nieuwe buurtbewoners en toeristen

In zijn solo post melden zich onder meer mensen die nog geen eigen huisarts hebben omdat ze pas verhuisd zijn of expats die nog niet zo lang in Nederland wonen. "Ook toeristen worden veel naar mij doorgestuurd, dat wordt rondverteld", zegt de huisarts.

Op zijn website staat dat HAP Binnenweg er is voor 'dringende medische zorg'. Maar er staat ook dat ze 'consultaties bieden voor minder dringende problemen'. En daar zit volgens collega huisartsen één van de problemen: het maakt de zorg als geheel duurder wanneer je zorg die kan wachten tot overdag, in de avond- en weekenduren gaat geven.

Tarief tien keer hoger

Een regulier consult in de huisartsenpraktijk overdag is rond de 12 euro. Voor een consult in de avond-, nacht- en weekenduren kunnen de solo-huisartsenposten tarieven rekenen van 30 euro (consult korter dan 5 minuten) tot 120 euro (20 minuten of langer).

"De tarieven voor spoedzorg in de avond, nacht- en weekenduren liggen hoger dan die voor zorg overdag", zegt ook directeur van de landelijke organisatie voor Huisartsenspoedposten Ineen Anoeska Mosterdijk. "Als een solo post niet echt spoedzorg levert, wordt de zorg onnodig duur betaald."

Zorgverzekeraars moeten vergoeden

Het hoge tarief wordt betaald door verzekeraar Zilveren kruis. Een woordvoerder van de verzekeraar laat weten dat ze wettelijk verplicht zijn deze solo-HAP's vergoeding te geven voor de geleverde zorg. Maar ze schrijft ook dat hun werkwijze ondermijnend is. "Wij zijn bekend met de twee posten, die officieel geen huisartsenpost zijn. Want een officiële huisartsenpost levert zorg in de avond, nacht en weekenduren, rijdt visites indien noodzakelijk en werkt waar nodig ook samen met de SEH in ziekenhuizen."

"Deze huisartsen werken zonder contract. De tarieven voor spoed huisartsenzorg zijn wettelijk vastgesteld en kunnen dus ook zonder contract gedeclareerd worden. Zorgverzekeraars moeten die dan ook vergoeden. Het ondermijnt wat ons betreft echter wel het reguliere netwerk van zowel de huisartsenzorg als de spoedzorg in Rotterdam, zeker in de gevallen wanneer geen sprake is van spoedeisende huisartsenzorg."

Onwenselijk

Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Fleur Agema (PVV) laat EenVandaag weten dat ze nog niet op de hoogte was van de solo posten en dat samenwerking sowieso een vereiste is.

"Ik begrijp dat deze spoedposten in Rotterdam niet zijn aangesloten bij het regionale systeem waarmee (nagenoeg) alle huisartsen in Nederland de spoedzorg organiseren en vind het belangrijk dat huisartsen samenwerken met de andere zorgaanbieders in de regio."