Komen we in 2050 duizenden uren aan stroom tekort door gebrek aan wind en zon? Volgens Pieter Omtzigt wel, maar experts zien oplossingen

In 2050 levert zon en wind ons 3000 uur te weinig energie op per jaar, en daarom kunnen we niet om kerncentrales heen. Dat zegt Pieter Omtzigt de laatste tijd vaker in debatten. Volgens experts ligt het genuanceerder.

De precieze uitspraak die Omtzigt in debatten meerdere keren deed: "Die windparken op zee doen het helaas niet altijd en zonnepanelen ook niet. Dat betekent dat we in 2050, 3000 uur per jaar onvoldoende stroom hebben op de momenten dat we het nodig hebben."

Klimaatneutraal in 2050

Omtzigt doet deze uitspraken op basis van een rapport van Netbeheer Nederland. Het zogenaamde II3050 rapport, waarin wordt gekeken naar hoe Nederland klimaatneutraal kan worden in 2050. Daarin worden vier scenario's beschreven.

"Er is ongeveer 3000 uur per jaar sprake van een hogere vraag naar elektriciteit, dan er op dat moment wordt opgewekt", vertelt energie-expert Michiel den Haan van Netbeheer Nederland. "Bijvoorbeeld 's nachts, als zonnepanelen geen energie opwekken." Wat Omtzigt zegt klopt dus wel, maar er zijn zeker kanttekeningen te zetten bij deze uitspraak.

Uitspraak te kort door de bocht

Er is namelijk óók een overschot van 6000 uur aan wind- en zonne-energie. Hoe je een tekort van 3000 uur kan hebben én een overschot van 6000 uur, legt lector Energietransitie & Netwerken Martien Visser uit.

"Er wordt 3000 uur te weinig opgewekt, op de momenten dat we het nodig hebben. Daarnaast wordt er dus ook 6000 uur opgewekt, op de momenten dat we het niet nodig hebben. En als we die energie niet opslaan, gaat het verloren." Op die manier kan een tekort en een overschot naast elkaar bestaan.

Waterstof

Het tekort kan op verschillende manieren worden opgevangen. Bijvoorbeeld door wind- en zonne-energie beter op te slaan. "Je kunt veel meer wind- en zonneturbines bouwen dan er nu zijn, de opgewekte extra energie opslaan en dat omzetten in waterstof", legt Visser uit.

"Dit kan dan in de winter worden gebruikt", vertelt onderzoeker Visser. Wind- en zonne-energie voorzien ons nu voor 40-45 procent in onze energiebehoefte, vertelt hij. "Dat betekent dat er dan dus flink veel meer wind- en zonneturbines moeten worden bijgebouwd, als we dat zo willen."

Batterijen, import en kernenergie

Lector energietransitie van de hogeschool Windesheim Jeike Wallinga vult aan: "De geschatte tekorten van 3000 uur per jaar zullen moeten worden aangevuld met andere vormen van energie. Je hebt dus extra's nodig." Ze doelt op batterijen.

Zoals Visser al aangaf, is waterstof sterk in ontwikkeling. Maar, zo vertelt Wallinga, je kunt ook energie opslaan in batterijen. "Dit moet echter nog wel verder worden ontwikkeld en moet ook milieuvriendelijker. Een andere manier om aan meer energie te komen, is energie importeren uit andere landen, of het gebruik maken van kernenergie."

Scenario's zonder kernenergie

Omtzigt zegt dat kerncentrales noodzakelijk zullen zijn om in 2050 klimaatneutraal te worden, maar toch toch wordt kernenergie in twee van de vier scenario's weggelaten.

Onderaan de streep kost het ongeveer allemaal evenveel. Want mét kernenergie moeten er centrales worden gebouwd en zónder kernenergie moeten er veel meer windmolens en zonneparken bijkomen. Visser: "Bij kernenergie ben je wel meer zeker van energievoorziening, want wie vertelt ons dat er in 2050 evenveel wind waait op de Noordzee als nu? Je energiebron bij wind- en zonne-energie is kwetsbaarder. Het is een politieke keuze wat er uiteindelijk wordt bepaald."

Toekomst

Volgens Wallinga is het ook belangrijk om te onthouden dat deze scenario's gaan over 2050. "Waarin de belangrijkste bronnen van energie wind en zon zijn." Visser vult nog aan: "We nemen hierbij ook aan dat de weersomstandigheden gelijk blijven. Is dit niet het geval, dan zou er weer een ander getal uit kunnen komen. Het blijven voorspellingen."

Ook Den Haan, die meeschreef aan het rapport, zegt dat we niet moeten vergeten dat we het hebben over een scenario dat pas in gang wordt gezet over meer dan 20 jaar: "Er kan nog ongelooflijk veel veranderen, de technologie staat ook niet stil, dus het is een expliciete toekomststudie die verkent hoe het eruit zou kúnnen gaan zien. Maar er gaat ongetwijfeld nog veel gebeuren waar we nu nog geen rekening mee kunnen houden."