Kinderen spelen steeds minder buiten, maar daar is niet één reden voor

Het is vandaag Nationale Buitenspeeldag, maar toch daalt het aantal buitenspelers al jaren. 15 procent van de Nederlandse kinderen doet het zelfs nooit meer. Dave Ensberg-Kleijkers, directeur van Jantje Beton, maakt zich daar ernstig zorgen over.

Volgens Ensberg-Kleijkers komt die daling 'omdat kinderen steeds meer moeten en steeds minder mogen'. Dit zei hij in het Radio 1 Journaal. Maar klopt de uitspraak ook? Of komt de daling van het aantal buitenspelers ergens anders door?

'Kinderen moeten vooral van zichzelf presteren'

Frans Pijpers van het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid denkt dat het wel kan kloppen dat kinderen meer moeten. "Naar mijn weten is er niet veel onderzoek naar gedaan, maar er zijn wel veel signalen. Onlangs hebben we een klein onderzoek bij basisschoolleerlingen gedaan. Daar zijn we nog mee bezig, maar daar blijkt toch uit voort te komen dat kinderen het gevoel hebben dat ze moéten presteren. Op school, of bijvoorbeeld op de sportclubs."

Van wie moeten ze dat dan? "Eigenlijk vooral van zichzelf", zegt Pijpers. "Dat komt ook ergens vandaan, dus ik denk dat het ook meegegeven wordt door de omgeving. Er zijn veel signalen dat sociale media daar een rol in vervullen. Ze kiezen geen rust, omdat ze het gevoel hebben dat ze constant op de hoogte moeten zijn."

De invloed van de auto

Uitvinden hoeveel kinderen tegenwoordig 'mogen' is lastiger. Als het gaat om buitenspelen is er wel een verschil met vroeger, vertelt historisch pedagoog Bas Levering. "Ik was schoolkind in de jaren 50. Als jong kind mocht ik al echt heel ver weg gaan. In de straat verderop woonde ook wel iemand, die wist van wie jij was. Vrouwen waren overdag ook thuis, dus ook dan was het bevolkt in de straten."

Daarnaast schuilde er weinig gevaar op straat; daar was het namelijk leeg. "De eerste auto verscheen in die tijd, maar echt gereden werd er nog niet. En dat betekent dat er na het avondeten uitgebreid buiten op straat werd gespeeld. Eigenlijk is het de auto, die ervoor heeft gezorgd dat het kind van de straat is gestuurd. En het scherm heeft het kind de huizen ingetrokken."

Kindvrije zones

Volgens Levering is het ook niet positief gesteld met de tolerantie tegenover kinderen die kattenkwaad uithalen. "Dat is dramatisch afgenomen. Kinderen mogen gewoon veel minder."

10 jaar geleden heeft het blad JM onderzoek gedaan naar hoe kinderlozen naar kinderen kijken. "28 procent wil wel 'kindvrije' uren in de supermarkt en 31 procent wil wel kindvrije zones in voorzieningen", vertelt Levering daarover.

Wel vrij op het internet

Hoewel ouders hun kinderen dus begrenzen als het gaat om buitenspelen (niet te ver en ook niet te lang), geven ze hun kinderen in iets anders wel vrijheid: op het internet. Ontwikkelingspsycholoog Steven Pont legt uit: "Ouders weten gewoon niet zo goed hoe ze daarmee om moeten gaan. Ze kunnen zelf niet in hun eigen geschiedenis duiken om zich te bedenken hoe hun eigen ouders dat deden."

Ouders weten niet goed welke normen en waarden er horen bij het internetgedrag van hun kinderen, die opgroeien met deze technologie. "Ouders laten het vaak lopen, waardoor kinderen veel vaker en langer gebruik maken van games en sociale media, dan uiteindelijk goed voor ze is."