Kimo gebruikt zijn eigen urine om aardappelen te laten groeien: 'Zonde om waardevolle stoffen door te spoelen'

Kan je het land bemesten met menselijke poep en plas? Kimo van Dijk gaat dat testen zodat we in de toekomst allemaal onze 'boodschappen' kunnen hergebruiken. "Het is doodzonde dat er kostbare stoffen verloren gaan iedere keer dat wij de wc doorspoelen."

Met een flesje urine onder zijn arm, loopt onderzoeker Kimo van Dijk het land op. Hier in Lelystad heeft de Wageningen Universiteit & Research stukken land om op te testen. "Met veertien verschillende stoffen, waaronder mijn eigen urine, gaan we aardappels bemesten. We willen zien of deze stoffen net zo goed werken als dierlijke mest of kunstmest."

Mest uit het toilet in plaats van uit de mijn

Het onderzoek draait om het recyclen van afvalwater: alles wat we nu door onze toilet en de gootsteen spoelen. Van Dijk laat een handje vol kleine korrels zien: "Deze mestkorrels zijn gemaakt uit rioolwater, menselijke poep dus bijvoorbeeld. Normaal worden dit soort stoffen uit het rioolwater gehaald en verbrand, terwijl er nog veel voedingsstoffen in zitten die we weer op het land kunnen gebruiken." Ook testen ze stoffen uit afvalwater van fabrieken die voedsel produceren.

Maar waarom is deze vorm van mest nodig? "Het kan kunstmest vervangen", vertelt Van Dijk. "Nu importeren we nog veel kunstmest uit het buitenland. Daar zit veel fosfaat in, een grondstof die ze in China, Rusland of Amerika halen uit mijnen. Maar dat is slecht voor het milieu en die mijnen raken op termijn op. Beter zou het dus zijn om resten fosfaat die in onze poep en plas zitten, weer te gebruiken op het land."

Allemaal verschillende stoffen

Maar je kan nog veel meer uit onze wc halen. "Stikstof, koolstof, metalen. En elementen die ook in vitaminepillen zitten, bijvoorbeeld", vertelt Annemiek ter Heijne, hoogleraar Milieutechnologie aan Wageningen University & Research.

Ze werkt aan het terugwinnen van stoffen uit afvalwater van huishoudens en industrie. "Het probleem is dat onze infrastructuur niet gericht is op het recyclen van zulke grondstoffen."

Iedereen aan de vacuümtoilet

"We verdunnen onze poep en plas meteen, door het doorspoelen van de wc en door regenwater in het riool. Je zou veel meer bereiken als we het kunnen opvangen bij de bron, met een vacuümtoilet, bijvoorbeeld." Dat is een toilet dat onder andere in treinen en vliegtuigen wordt gebruikt. Zo'n toilet werkt met behulp van drukverschil bij het doorspoelen en gebruikt daardoor veel minder water.

"Bestaande huizen zijn niet gebouwd op zo'n systeem met drukverschillen, daarom is het meer iets voor nieuwbouwwijken." Maar echt veel vacuümtoiletten worden er nog niet geplaatst. "Het zou mooi zijn als dat in de toekomst veel meer gebeurt."

Zelf je plas verzamelen

Van Dijk verzamelt al zelf zijn urine. Niet in een vacuümtoilet maar met andere speciale toiletten, op zijn woongemeenschap in Arnhem. "Hier wonen we met zo'n dertig volwassenen en kinderen." Ieder huis heeft wc's met twee gaten: aan de voorkant een plasgat en aan de achterkant een poepgat. "En via buizen onder de grond, wordt de urine verzamelt in deze grote tank." Kimo draait de dop van een tank vol urine af.

"Dit ruikt niet lekker, maar de urine die we uiteindelijk op het land gebruiken, die is geurloos. Wij hebben hier een installatie die de urine bewerkt tot een transparante, geurloze, stikstofrijke vloeistof. En die gebruiken we dan op het land voor ons onderzoek."

'Echt zonde'

Dit is nog maar op kleine schaal, maar Van Dijk ziet er wel toekomst in. In theorie zouden we bijna al onze kunstmest kunnen vervangen met de stoffen uit afvalwater in ons riool.

"Bij elkaar zit daar twee keer zoveel fosfaat en de helft van alle stikstof in die we nodig zouden hebben," legt Van Dijk uit. "Superwaardevolle stoffen dus, die we nu gewoon doorspoelen en meestal verbranden, echt zonde."