De enorme prijsverhoging van een medicijn tegen een zeldzame kankersoort vraagt om verder onderzoek. Zorgeconoom Marcel Canoy zet zijn vraagtekens bij de berekening van de nieuwe prijs. "Bepaalde dingen hieraan zijn niet lekker."
Het gaat om het kankermedicijn lutetium octreotaat, dat wordt gebruikt tegen zeldzame NET-tumoren. in de jaren 80 en 90 werd het medicijn ontwikkeld door het Erasmus MC, onder leiding van hoogleraar Eric Krenning.
Weesgeneesmiddel
Vanaf 2000 behandelde het Erasmus MC met het middel zo'n 1500 patiënten. Patiënten hebben ongeveer vier kuren nodig van het medicijn, dat bij het ziekenhuis 16 duizend euro kostte. Nu het in handen is van farmaceut Novartis kost het ineens 90 duizend euro. Saillant detail: emeritus hoogleraar Krenning zette het bedrijf Biosynthema op, dat uiteindelijk in handen is gekomen van Novartis.
In 2017 kreeg het medicijn de status 'weesgeneesmiddel', wat betekent dat het voor een kleine groep patiënten uitkomst biedt. Die status geeft farmaceuten voor tien jaar het alleenrecht op de verkoop van het middel in de EU. Die farmaceut werd dus Novartis. Zij rekenen nu een fors hogere prijs dan het Erasmus MC.
Lees ook
Anders dan normaal
Marcel Canoy noemt het niet ongebruikelijk dat een farmaceut de prijs van een geneesmiddel bepaalt, nadat een universiteit het ontwikkelt. "Dat zien we heel vaak. Het onderzoek wordt op universiteiten gedaan. Daarna worden kosten door de farmaceut gemaakt en die moeten op enige manier vergoed worden."
Toch is de situatie met Novartis anders. Normaal wordt de prijs bepaald voor een medicijn dat nieuw is. "Dit medicijn werd al jarenlang gegeven. We namen ook aan dat het veilig was." Novartis lijkt hiermee vooral op winst uit te zijn. "De prijs is geen terechte vergoeding voor de inspanningen van de farmaceut, maar gewoon een financiële transactie."
Reacties
Verschillende betrokken partijen hebben negatief gereageerd op de prijsverhoging. KWF Kankerbestrijding noemt het 'zeer slecht nieuws voor de patiënt. Zorgverzekeraar VGZ schrijft het volgende: "Pervers (dat, red.) kankerpatiënten geen toegang hebben tot een geneesmiddel dat ontwikkeld is door het ziekenhuis zelf, maar onbetaalbaar wordt door tussenkomst van een farmaceut."
Novartis: wel degelijk kosten gemaakt
Toch beweert Novartis wel degelijk kosten te hebben gemaakt in de laatste fase van het onderzoek onder patiënten. Die zijn volgens het bedrijf terug te vinden in openbare financiële verslagen. De prijs zou gebaseerd zijn op de waarde van het middel voor patiënten. "Maar het is natuurlijk van de gekke dat je daar de prijs op baseert", zegt Canoy.
Toch wil hij niet zomaar beschuldigingen uiten. "We moeten uitzoeken hoe het precies zit, het is te makkelijk om te beweren dat partijen hier de boel hebben zitten flessen. Maar bepaalde dingen hieraan zijn niet lekker." De rol van hoogleraar Eric Krenning vraagt ook om uitleg. "Hij ontwikkelde het medicijn en is er multimiljonair mee geworden. Dat kan wel, maar luistert ook zeer nauw."
Naar de minister
De volgende stap is nu dat de commissie die over het vergoeden van geneesmiddelen gaat, een oordeel velt over of de prijs van Novartis gerechtvaardigd is. Canoy is zelf onderdeel van die commissie. "Wij kunnen vervolgens tegen de minister zeggen: volgens ons kunt u beter met dit bedrijf gaan onderhandelen. Dat doen we heel vaak en het zou me niet verbazen als dat weer gebeurt." Kamerlid Henk van Gerven (SP) kondigde in ieder geval al aan Kamervragen te stellen over de kwestie.
Intussen blijven patiënten achter in onrust en onzekerheid. "Het gaat om een werkend medicijn, waarvan onzeker is of het vergoed blijft. Dat is heel vervelend", besluit Canoy.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.