Kan Oekraïne nog winnen van Rusland? En 5 andere vragen over de oorlog aan hoogleraar oorlogsstudies

Gedacht werd dat de strijd een paar dagen zou duren, maar inmiddels is het 6 maanden geleden dat Russische troepen de grens met Oekraïne overstaken. Kan Oekraïne nog winnen? Zes vragen aan hoogleraar en oud F16-piloot Frans Osinga.

1. Hoe staat het Russische leger er op dit moment voor?

"Rusland is in geen van haar oorspronkelijke strategische doelstellingen geslaagd. Die doelstellingen waren: de volledige omverwerping van het Zelensky-regime en voorkomen dat Oekraïne lid zou worden van de EU of de NAVO. Dat is allebei niet gelukt. Sterker nog, Oekraïne heeft kandidaat-lidmaatschap van de EU gekregen en de NAVO wordt uitgebreid."

"Rusland heeft ook genoeg tegenslagen op het slagveld moeten incasseren, waardoor het prestige en de status van dat leger echt ondermijnd is. De kans op daadwerkelijk succes was zeer gering, dus ze hebben de oorspronkelijke doelen moeten bijstellen."

"In plaats van dat ze ook Kiev willen veroveren, richten ze zich nu op het oosten en het zuiden. Vanaf april zijn ze daarmee bezig en we zien dat ze daar mondjesmaat kleine gebieden weten te veroveren, maar wel enorme verliezen moeten incasseren."

2. Deskundigen dachten dat Rusland binnen een paar dagen met overmacht zou winnen, waarom lukte dat niet?

"Het gaat om een volstrekt foutieve inschatting van Poetin over het gemak waarmee dit zou lukken. Hij heeft de Oekraïense strijdkrachten volledig onderschat. Dat gaat ook over hun moreel. Ook de mate van steun van de Oekraïense bevolking voor de invasie heeft hij overschat."

"Daarnaast was er een gebrek aan planning. Omdat Rusland er vanuit ging dat het snel gebeurd zou zijn, hadden ze geen plan B en waren ze niet voorbereid op een langdurige oorlog."

"Als laatste waren het gewoon slechte militaire plannen, in zoverre die überhaupt waren doorgeseind aan de tactische eenheden op de grond. Die bleken namelijk totaal niet te weten waar ze aan begonnen."

"Ze hebben tanks en pantserwagens onbeschermd naar voren gestuurd en hebben verzuimd het luchtruim te veroveren in de beginfase. Dat verklaart waarom ze gelijk al zulke grote verliezen leden. In het zuiden, rond Cherson, hebben ze wel degelijk overwinningen behaald, maar rond Kiev is dat nooit gelukt.

3. Kan Oekraïne deze oorlog winnen?

"In het zuiden zien we nu dat Oekraïne met behulp van materiaal uit het Westen vorderingen weet te boeken. Ook in het oosten weten ze de Russische opmars steeds meer een halt toe te roepen. Rusland heeft inmiddels 60.000 tot 80.000 dode en gewonde militairen, zijn 3.000 à 4.000 tanks en pantserwagens verloren en de moreel is laag."

"Toch wil dat niet zeggen dat Oekraïne wint. Oekraïne heeft enorm veel economische schade opgelopen. Dan hebben we het over honderden miljarden. Ze zijn daarom erg afhankelijk van steun van ons."

"Zelensky heeft gezegd dat er vanuit het zuiden een nieuw offensief gaat beginnen, ook om de eigen mensen een hart onder de riem te steken. Maar of ze ook daadwerkelijk voldoende middelen en mensen hebben om dat offensief door te zetten, dat weten we niet. Daar doen ze zelf ook geheimzinnig over."

4. Wat is winst voor Oekraïne?

"Voor Zelensky zou winst bestaan uit het verdrijven van alle Russische troepen uit Oekraïne, ook uit de Krim. Maar het zou ook kunnen bestaan uit het terugtrekken door de troepen zelf."

"Zijn commandanten denken dat het in december kan lukken, al is dat als je naar het huidige tempo kijkt op dit moment nog maar de vraag."

5. Hoe lang denkt u dat Nederland Oekraïne blijft steunen?

"Veel is voor Oekraïne afhankelijk van hoe lang het Westen hen kan blijven ondersteunen, ook voor de wederopbouw. Nu gaat het nog goed, maar wanneer Westerse landen steeds meer de impact gaan voelen van de inflatie en de hoge brandstofprijzen is het voorstelbaar dat zij op termijn ook concessies zullen gaan vragen van Zelensky."

"Al zijn daar nu nog geen tekenen van. Zodra duidelijk werd dat Kiev niet zou vallen, zag je dat Westerse landen bereid waren om ook zwaardere artilleriesystemen en langeafstandsraketten te gaan sturen. Zo heeft Nederland nu ook pantserhouwitsers gestuurd."

6. Hoe denkt u dat het komende halfjaar eruit gaat zien?

"Oekraïne weet inmiddels logistieke knooppunten en commandocentrums van de Russen aan te vallen. Op termijn zal dat echt problemen opleveren voor de verdediging aan Russische zijde. Als het ze lukt om Rusland te verslaan, dan zou dat in de komende 6 tot 10 weken moeten lukken voordat de winter intreedt."

"Als dat niet lukt, is het een plausibel scenario dat we dan een soort laagintensiteits-conflict ingaan tot volgend voorjaar. Dat zou betekenen dat de oorlog op een laag pitje staat tot het voorjaar. Zo'n soort conflict zien we al vanaf 2014 in de Donbas."