'Juist in tijden van spanningen kan samen eten verbinden': joodse Noa deed mee aan een interreligieuze iftar

Het voelt misschien niet logisch, een joodse vrouw die meedoet aan een iftar, de avondmaaltijd van moslims die meedoen aan de ramadan. Noa deed dat wel: "Je hoeft het namelijk niet met elkaar eens te zijn om met elkaar te praten."

De zon gaat langzaam onder in Amsterdam-West. Noa, die rode wangen heeft gekregen van het fietsen, stalt haar blauwe fiets en wacht nog even voor ze het cultureel centrum binnengaat waar de iftar plaatsvindt. Om haar nek draagt ze een naamketting in het Hebreeuws. In de verte loopt een groepje jongeren die haar kant op zwaaien. "Ja, ze zijn er!", roept ze.

'Deel de Duif'

Noa, recent afgestudeerd aan de Universiteit van Utrecht, groeide op in een joodse gemeenschap. Ze zet zich in voor haar gemeenschap en probeert op verschillende manieren anderen kennis te laten maken met Joden en het jodendom.

Samen met twee islamitische jonge vrouwen en een joodse jonge man is zij het initiatief 'Deel de Duif' gestart. Dit als reactie op de aanval op 7 oktober 2023 in Israël. "We zijn een initiatief gestart om op scholen en bij bedrijven te praten over Gaza en Israël om daarmee polarisatie tegen te gaan. Je hoeft het namelijk niet met elkaar eens te zijn om met elkaar te praten."

Vasten verbreken met dadel of salade?

Caglanur is voorzitter van de studentenvereniging Kompas Studenten, die de iftar organiseert. Met de deelnemers neemt zij nog snel het avondprogramma door voor de zon ondergaat. Er wordt verteld waar de heilige maand voor de moslims voor staat. Op tafel ligt een mand brood, een grote kom soep en bakjes met dadels.

"Moet je trouwens met een dadel beginnen of kun je ook meteen salade eten?", vraagt Noa. Een deelnemer legt haar uit dat het een traditie is om met een dadel te beginnen, naar voorbeeld van de profeet Mohammed. "Dan begin ik daar ook mee", zegt ze met een glimlach. De groep aan tafel moet lachen.

Bekeren en uitkomen

Tussen de hapjes en drankjes door stellen de studenten verschillende vragen aan elkaar, zo gaat het over de ramadan, Pasen en bekeren tot het jodendom. "Hoe gaat dat eigenlijk als je joods wil worden?", vraagt een islamitische deelnemer Müberra. Boaz, een joodse jongen, vertelt dat je niet makkelijk joods kunt worden, maar dat je moet aankloppen bij een rabbijn en om toestemming moet vragen.

"Dus, dan ga je bij hem langs en zeg je 'hallo mag ik joods worden?'" Je kunt het vergelijken met een inburgeringsexamen. "Je bekeert je trouwens niet tot het jodendom, maar je komt uit als jood", vult Noa hem aan. Zelf kent ze twee jongeren die momenteel bezig zijn om joods te worden.

Van elke religie een winnaar

Na het eten is het tijd voor een interactieve quiz. De studenten krijgen te horen dat ze moeten wisselen van plaats. Zo gebeurt het dat Noa aan tafel komt te zitten met joodse vrienden, moslima's en een aantal christelijke studenten. Om de quiz wel zo eerlijk te maken, heeft Kompas Studenten ook vragen over het jodendom en christendom ertussen gestopt.

Verschillende namen zijn te zien op het scherm: Jonas, Yaniv, Rumeysa, Elon, Marije, Julia, Noa en Ahmed. De eerste vraag verschijnt op het scherm en die vraag gaat over de ramadan. Over en weer wordt geroepen, maar Noa stuurt eerst het antwoord in en checkt daarna met de rest of ze het goed heeft.

Een pact gesloten

Dan een vraag over het christendom. 'Hoe heet het eerste boek van de Bijbel?', verschijnt er op het scherm. Rosa die ook aan tafel zit weet het antwoord, maar houdt hem nog even voor zichzelf.

Ook aan tafel zitten de nummers een en twee in het spel: Yaniv en Oumaima. Het is nu nek en aan nek. Toch moedigen de twee elkaar aan en het lijkt alsof ze een pact hebben gesloten om anderen achter zich te laten. De studenten worden fanatieker in het spel op het moment dat ze te horen krijgen dat er prijzen te winnen zijn. "Ik ga de prijs delen met de tafel", roept Yaniv. Noa is ondertussen uit de top vijf verdwenen.

Praten over Israël en Palestina

Op elke tafel ligt een dialoogkaart met een aantal vragen en een stelling. Voor Noa klinkt dit als muziek in de oren. Ze hoopte al om in gesprek te kunnen gaan met andere Nederlandse jongeren over hun ervaring als gelovige in een seculier Nederland. Ze vraagt de deelnemers naar de reden voor hun aanwezigheid. Een christelijke student geeft toe dat ze nog aarzelde om deel te nemen aan de iftar vanwege de oorlog tussen Israël en Hamas.

"Ik twijfelde door alles wat er gebeurt op de wereld. Ik denk dat er echt plekken zijn waar het samen komen en samen eten niet meer gaat, want wat valt er eigenlijk te vieren? Ik vond het conflict vóór 7 oktober al moeilijk te begrijpen en nu snap ik er echt niks meer van." Iedereen aan tafel kan zich vinden in de woorden van de student.

Gemoedelijke sfeer

Noa zegt na afloop van de iftar dat er een gemoedelijke sfeer hing. "Ik voelde me er erg veilig. Je kon van alles vragen aan de deelnemers", zegt ze.

"Het is heel bijzonder om mee te maken. Het helpt je niet alleen te focussen op de verschillen tussen de godsdiensten maar vooral ook de overeenkomsten te zien. Ik kwam er bijvoorbeeld achter dat moslims en joden vanuit bijna dezelfde gedachtengang vasten en dat vond ik ontzettend leuk om te horen."

Zoek elkaar op

Een oud-bestuurslid van Kompas Studenten, die ook aanwezig was, vult aan: "Ik vind het heel mooi om te zien dat het dialoog blijft doorgaan ondanks alle dingen die er gebeuren."

Blijf elkaar opzoeken geeft ze de studenten mee. "We hebben met zijn alle positieve gevoelens ervaren. Ik spreek de hoop uit dat de studenten na ons dit ook kunnen oppakken."