Sporten in de puberteit? Steeds meer jongeren keren hun sportclub de rug toe. Sinds de coronapandemie is die trend in een stroomversnelling geraakt. Maar daar is wat aan te doen, zegt bewegingsexpert en epidemioloog Mai Chin A Paw van het Amsterdam UMC.
"Op de basisschool spelen kinderen elke dag buiten en is het normaal dat je op een sport zit. Maar zodra je naar de middelbare school gaat, verandert dat", ziet ze. De bewegingsexpert probeert de jongere generatie weer aan het bewegen te krijgen. "Want stilzitten is een epidemie."
Buitenspelen is niet meer cool
Er zijn volgens haar meerdere verklaringen voor de wegtrekkende jongeren. "Als je naar de middelbare school gaat, is buitenspelen opeens niet meer cool en is sporten niet meer vanzelfsprekend. Er komen andere prioriteiten", zegt Chin A Paw.
Op die leeftijd komen bijbaantjes om de hoek kijken. Maar ook schoolprestaties zijn een belangrijke reden om te stoppen. Bovendien wordt het kinderen ook niet makkelijk gemaakt. "Op de een of andere manier krijgen jongeren ook minder gunstige tijdslots als ze wel blijven sporten." Ze wijst erop dat veel sportende kinderen 'heel laat op de avond' nog naar training moeten.
Meer sporten goed voor schoolprestaties
Het leidt ertoe dat veel jongeren afhaken wanneer ze eenmaal naar de middelbare school gaan. Ook bij sportkoepel NOC*NSF merken ze dat, al jarenlang. Uit de meest recente cijfers blijkt dat relatief veel jongeren na hun 13e in de coronatijd zijn gestopt met regelmatig sporten en niet meer zijn teruggekeerd. Erg zonde, want sporten heeft veel voordelen.
Niet alleen voor de lichamelijke en mentale gezondheid, maar juist ook voor de schoolprestaties, zegt de bewegingsexpert. Dat klinkt tegenstrijdig, maar uit onderzoek blijkt dat wanneer scholen meer tijd besteden aan bewegen en minder aan klassikale lessen, je dat niet terugziet in mindere schoolcijfers. "Sterker nog, als je meer beweegt, kun je je daarna weer beter concentreren en slaap je beter. Daardoor kun je de volgende dag ook beter je toets maken."
Na corona zijn jongeren minder gaan sporten
Sportkoepel NOC-NSF doet jaarlijks onderzoek naar de sportdeelname van Nederland. In 2022 sportten bijna 9,5 miljoen inwoners wekelijks. Dat zijn er 700.000 duizend minder dan in 2019, het jaar voordat het coronavirus uitbrak.
Kinderen van 5 tot en met 12 jaar keerden na de coronajaren grotendeels terug. Maar met name de groep jongeren in de leeftijd van 13 tot 18 blijft achter. Zo'n 66 procent van tieners tussen de 13 en 18 jaar sportten afgelopen jaar wekelijks. In 2019 was dat nog 75 procent.
Betaalbaar maken
Er zijn volgens Chin A Paw een aantal knoppen waar je aan kan draaien om jongeren van 13 tot 18 jaar weer aan het bewegen te krijgen. "Net als de tandarts tot en met 18 jaar gratis is, moet vanuit mijn perspectief sporten ook gratis zijn. Of in ieder geval heel betaalbaar voor jongeren tot en met hun 18e."
Daarnaast zijn jongeren volgens haar niet één homogene groep. Daarom moet er sprake zijn van een gevarieerd aanbod. "Voor de één werkt een sportvereniging juist wel goed, de ander doet het liever individueel. De één vindt competitie leuk, de ander juist meer het sociale aspect. De één sport liever alleen, de ander het liefste in een team."
'Laat jongeren beslissingen maken'
Het is belangrijk om te luisteren naar de stem van jongeren. Er wordt volgens de bewegingsexpert nog 'heel veel voor en over tieners beslist'. "Zij kunnen prima zelf dingen beslissen. Dat leren ze ook steeds meer en wordt ook steeds meer van ze verwacht."
Ze geeft als voorbeeld de gymles op school. "Je kunt hun stem meenemen in die les", doelt ze op leerlingen. "Op het moment dat je iets doet wat je zelf gekozen hebt of een van je vriendjes, dan is dat per definitie al leuker dan dat een volwassene dat bedacht heeft. Bovendien kunnen we, als volwassenen, eigenlijk heel lastig bepalen wat leuk is voor jongeren."
Saaie speeltuinen
Dat zie je volgens Chin A Paw goed terug in speeltuinen. "Die zijn voor jonge kinderen nog wel leuk, maar wat wij horen vanuit onderzoek met jongeren is dat die saai voor ze zijn. Op het moment dat de buitenruimte niet aantrekkelijk is ingericht, nodigt dat ook niet uit tot bewegen."
Hoe minder jongeren buiten bewegen, hoe minder vriendjes aanhaken, zegt ze. "En dan kom je in die vicieuze cirkel dat er steeds minder jongeren bewegen." Maak daarom gebruik van de creativiteit van jongeren, roept ze op. "Voor eigenlijk alles: ook bijvoorbeeld voor de sportfaciliteiten en de kleedruimtes."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.