Je toilet doorspoelen met gebruikt douchewater: waarom nieuwbouwwijken waterbewust gebouwd moeten worden

Waterbewust bouwen moet de norm worden bij nieuwbouwprojecten. Dat willen de drinkwaterbedrijven. Door droogte en bevolkingsgroei komt een watertekort steeds dichterbij. Voor 3 op de 10 drinkwaterbedrijven is de situatie al nijpend.

Als woningen op een waterbewuste manier worden gebouwd, kan dat het drinkwatertekort tegengaan.

'Dit kan niet meer'

"Het grootste deel van het Nederlandse drinkwater wordt gebruikt door huishoudens. We spoelen onze wc's door met drinkwater en wassen ook onze kleding en de auto ermee. Dat kan echt niet meer", zegt Micha van Aken van drinkwaterbedrijf Vitens.

Afgelopen zomer draaide Vitens regelmatig 130 procent productie, vertelt hij, "en er komen nog bijna een miljoen woningen bij. Die moeten ook allemaal toegang krijgen tot drinkwater."

Waterbewuste woonwijk

Samen met woningcorporatie Wonion heeft Vitens in Silvolde een zogenoemde waterbewuste nieuwbouwwijk gebouwd. "Omdat we willen laten laten zien hoe het anders kan", zegt vastgoedmanager Barend Wassink van Wonion. De bedoeling is om per huurder 50 procent aan drinkwater te besparen.

"Dat doen we door regenwater dat op de daken valt te verzamelen en te filteren, zodat het als drinkwater gebruikt kan worden", vertelt Wassink. "En het leidingwater dat gebruikt wordt om te douchen, wordt gezuiverd zodat je toiletten ermee kunt doorspoelen en gebruiken om de wasmachine te laten draaien. Het afvalwater waarmee het toilet wordt doorgespoeld wordt opgevangen in een apart waterhuis waar het na zuivering in de bodem wordt geïnjecteerd."

Regels verruimen

Als het aan Vitens en Wonion ligt, worden alle nieuwe huizen in Nederland op deze manier gebouwd. Maar op dit moment steekt het zogeheten Drinkwaterbesluit daar een stokje voor. In dat besluit staat dat regenwater in ons land niet is toegestaan voor huishoudelijke toepassingen.

Ook het huidige Bouwbesluit maakt waterbewust bouwen moeilijk. Daarom wil Van Aken van Vitens dat de regels worden verruimd. "Als de kaders ruimer zijn, wordt het makkelijker om dit op grotere schaal uit te rollen, zeker bij nieuwbouw."

13 liter water per dag

Waar Vitens en Wonion nu voor pleiten is in België al sinds 2004 beleid. Iedere nieuwbouwwoning moet daar voorzien zijn van een regenwaterput met minimaal een opvang van 5000 liter. David Mertens, die in Vlaanderen woont, gaat zelfs nog een stap verder. Hij schafte een waterput aan van 7500 liter en hergebruikt zijn water via een Hydraloop. "Het regenwater wordt opgevangen op mijn dak, waarna het via twee grote buizen de regenwaterput instroomt. Daarna wordt het water opgepompt naar de binneninstallatie en gefilterd om er bijvoorbeeld mee te gaan douchen."

En ook dat water wordt weer hergebruikt, vertelt Mertens. "De zeepresten worden uit het douchewater gefilterd en met het resterende water spoel ik mijn toilet door en was ik mijn kleding. Op deze manier verbruik ik maar 13 liter per dag."

'Totale waanzin'

Naar zo'n grote besparing als Mertens toepast hoeven we ook weer niet toe, vindt hoogleraar Duurzaamheid aan de TUDelft, Andy van den Dobbelsteen.

"Maar het is wel noodzakelijk dat we gaan minderen. We hebben in Nederland de hoogste kwaliteit drinkwater ter wereld en dat gebruiken we om ons toilet mee door te spoelen. Dat is natuurlijk totale waanzin."

Meer dan genoeg water

Als we op een andere manier met het ons beschikbare water omgaan, is een drinkwatertekort niet nodig, stelt Van den Dobbelsteen. "Nederland hoeft echt geen watertekort te hebben. We wonen in een deltagebied aan zee, krijgen smeltwater uit de bergen en hebben steeds meer neerslag, al valt die meer in pieken."

Die moet dus worden opvangen, opgeslagen en gebruikt, zoals in België. En de regels worden daar zelfs nog strenger: vanaf 2023 moet ook iedereen die een grondige verbouwing gaat doen een regenput installeren. En je ziet dat het werkt. Terwijl in Nederland nog ruim 130 liter water per dag per persoon wordt verbruikt, gebruikt een Belg per dag 89 liter per dag, 45 liter minder dus."

Gemist kans

Een aanpassing van het Nederlandse Bouw- en Drinkwaterbesluit ziet Van den Dobbelsteen net als Vitens en Wonion daarom ook graag snel gebeuren.

"Ik vind het, zeker bij nieuwbouw, heel belangrijk dat we naar een regelgeving gaan waar regenwateropvang en -gebruik de standaard wordt. Het is echt een grote gemiste kans als alle 900.000 nieuwbouwwoningen die nu gebouwd worden weer die oude standaardinstallaties krijgen."

Minister De Jonge start onderzoek

In een reactie aan EenVandaag laat Hugo de Jonge, minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, weten dat hij gaat onderzoeken wat voor impact de aanpassing van het bouw-en drinkwaterbesluit heeft op het milieu, de regeldruk en de snelheid en betaalbaarheid van het bouwen van nieuwe woningen.