Je nieuwe collega kan wel eens een robot zijn, maar ze nemen niet massaal onze banen over

De robots komen eraan: dat zou je denken na een uitzending van Nieuwsuur. Nu al zou een robot een derde van al het werk doen. Een ronde langs experts leert dat machines wél steeds belangrijker worden, maar dat onze banen niet massaal op de tocht staan.

Machines zouden ons nu al veel werk uit handen nemen, maar over 4 jaar nemen ze het nog verder over. Dat beweerde hoogleraar Strategie en Innovatie aan de Universiteit van Amsterdam Henk Volberda in Nieuwsuur. "We verwachten in 2025 dat maar liefst 47 procent van alle activiteiten zal plaatsvinden door een robot, een algoritme of een device."

Werken op een terras

Volgens hoogleraar Arbeidsmarkt Ton Wilthagen kan lang niet al het werk overgenomen worden door machines. "We kunnen het niet alleen met mensen af, maar voorlopig zeker ook niet alleen met robots."

"Het werk op een druk terras bijvoorbeeld, met mensen die steeds gaan verzitten, te veel drinken of boos zijn, dat is voor een robot bijna niet te doen." De toekomst zit hem vooral in de samenwerking: "De kunst is om mensen voor te bereiden dat robots wel je nieuwe collega worden, maar dat dat niet betekent dat in alle beroepen mensen naar huis kunnen."

Wel of geen zelfstandige machines

Dat robots een derde van ons werk zouden doen, kan hij wel plaatsen: "Dat cijfer komt van het World Economic Forum. Dat is gebaseerd op een enquête onder een aantal grote bedrijven over de wereld, met zo'n 8 miljoen werknemers bij elkaar hebben."

Toch zet hij er zo zijn vraagtekens bij. "Het veronderstelt dat die bedrijven weten wat de omvang is van álle taken die ze hebben. Dan moet je ook kunnen vaststellen of die taken worden gedaan door machines. En je wil dan weten of die taken zelfstandig worden uitgevoerd. Typemachines waren vroeger ook machines, maar daar deed de mens toch echt het werk."

Mens verdwijnt niet

De mens blijft nodig, zegt ook technologie-expert Jarno Duursma. Hij schreef verschillende boeken over technologie en blikt terug op de geschiedenis. "Die bewijst keer op keer: wanneer we bepaalde taken laten vervangen door robots of slimme software betekent dat niet dat ons werk 'verdwijnt'."

"We bedenken dan nieuwe verdienmodellen, nieuwe producten, nieuwe taken en nieuwe ideeën, daardoor blijft ons werk in tact. Denk aan het gebruik van smartphones, laptops, Zoom- en MS-teams. Allemaal zaken die helpen zaken sneller te regelen, maar heb je het daardoor minder druk gekregen? Waarschijnlijk niet. Technologie helpt ons om efficiënt te werken, maar in veel van de gevallen verdwijnt het werk voor mensen dus niet. Dat is echt een misvatting. Werk is geen zero sum game."

Dat in 2025 47 procent van het werk door robots wordt gedaan, nuanceert hij. "Dat is een onderzoek van Oxford dat later ontkracht is en veel genuanceerder lag." Ton Wilthagen heeft er nog andere cijfers over: "In 20 jaar tijd zouden in Amerika 40 procent van de banen verdwenen zijn. Maar in de loop van de tijd werd dat getal bijgesteld naar 14 procent, en er zijn ook wel schattingen van 4 procent."