Ivona helpt in Kiev getraumatiseerde veteranen: 'Ze staan nu bijna allemaal onder spanning'

Ze zijn hooguit midden 20, de veteranen van het 8 jaar durende conflict met Rusland, waarbij 13.000 Oekraïners omkwamen. Degenen die het overleefden kwamen vaak beschadigd terug. Ivona hielp vrijwilligersbataljons en bekommert zich nu om haar lotgenoten.

Ivona Kostina is een voorbeeld van een jonge generatie Oekraïners die in 2014 bij de Maidan-protesten razendsnel volwassen werd. Ze was net 17 toen ze samen met groep vrienden zeer actief deelnam aan de eerste protesten, eind 2013. Protesten die uitgroeiden tot een massaal volksprotest uiteindelijk en uitliepen op een zeer gewelddadige confrontatie tussen politie en betogers, die zich zelf ook begonnen te bewapenen.

Steun voor veteranen

Ze is pas 25 en geeft ze in Kiev leiding aan een team van 80 professionals die zich op 3 verschillende locaties bekommeren om het lot van veteranen in Oekraïne. Ivona is mede oprichter van deze 'Veteran Hubs'.

Daar krijgen veteranen die dienden in het 8 jaar durende conflict in het Oosten steun op tal van terreinen: van gezondheidszorg tot huisvesting en van de behandeling van PTSS tot opleidingen en gezinsondersteuning. Bij het conflict kwamen ruim 13.000 Oekraïners om het leven, voor het merendeel soldaten.

Betrokken bij de strijd

"Een goede vriend mij kwam om bij de protesten en dat maakte Maidan voor mij tot een zeer persoonlijke en diep ingrijpende ervaring", vertelt Ivona. Want na Maidan stopte het geweld niet. Toen de Russisch gezinde president Janoekovitz aftrad, braken er snel gevechten uit in het Oosten. Russische 'opstandelingen' namen bezit van delen van Donetsk en Luhansk en bevochten het Oekraïense leger.

Voor Ivona en haar vrienden was het volstrekt logisch dat ze ook betrokken raakten bij deze strijd. Ze meldde zich aan werkte bij het ondersteunen van een van de vele vrijwilligersbataljons die zich toen vormden. Ze hielp met logistiek, bevoorrading en ook ondersteuning van de Oekraïense troepen.

Afstand van Maidan

Maar na een jaar aan het front hield Ivona het niet meer vol: "Ik had mentale problemen", zegt Ivona zakelijk. "Maar gelukkig ben ik die met goede hulp te boven gekomen." Ivona die als kind met haar ouders een tijdje in England had gewoond, besloot 'afstand te nemen van Maidan'.

Ze pakte een rugzak en ging reizen. Maar tijdens haar reizen kwam ze tot het besef dat haar ervaring op Maidan haar definitief gevormd en veranderd hadden. Dat 'Maidan' altijd een deel van haar geschiedenis zou blijven.

Hulp voor duizenden veteranen

Ze kwam terug naar Oekraïne en met een aantal van haar vrienden kwam ze tot de slotsom dat er iets moest gebeuren voor de vele duizenden veteranen. Vaak jonge mensen studenten die met een enorme schok in een oorlogssituatie terecht kwamen.

Ze vonden sponsors bij Oekraïense liefdadigheidsinstellingen en worden ook gesteund door het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Veilige plek

De voorzieningen op de 20ste etage van het televisiegebouw in Kiev waar ze gehuisvest zijn, ogen nieuw en modern. "Het is een open ruimte iedereen kan hier hulp krijgen binnenlopen al is het maar voor een kop koffie."

"Het de bedoeling dat veteranen hier een plek hebben waar ze zich echt veilig voelen", legt ze uit. "Waar ze kunnen wennen en geaccepteerd worden."

Herstelproces onder druk door oorlogsdreiging

Ivona is trots op haar werk en vooral ook op de 30.000 veteranen die de weg al hebben kunnen vinden naar een van de drie steunpunten. Heel veel mensen hebben op ongelooflijk moedige wijze hun leven weer opgepakt en zijn nu in staat om misschien weer iets op te bouwen.

Maar een mogelijke escalatie van de oorlog met een Russische invasie, hangt wel als een schaduw boven het herstelproces. Als het escaleert kunnen ze allemaal weer als reservist opgeroepen worden. Dus het kan ieder moment weer opnieuw beginnen.

Veteranen onder spanning

En dan is het heel lastig om zo'n nare ervaring echt achter je te laten, legt ze uit. Dat kan eigenlijk nog niet. "Bijna alle veteranen staan daarom onder spanning."

"Het is moeilijk maar we moeten accepteren dat er altijd een dreiging zal blijven", besluit ze. "En dat oorlog, ook al is ie afgelopen, een deel van je leven blijft."