In dit Drentse bos werd een kleine Koude Oorlog uitgevochten: 'Er lagen kernwapens met 80 keer de verwoestingskracht van Hiroshima'

"Met de bommen die hier lagen kon je een heel continent verwoesten", stelt journalist Frank Westerman met ongeloof in zijn stem vast. Ooit kwam hij regelmatig naar het Drentse dorp Darp om te demonstreren. 30 jaar later keert hij terug.

Het was een van de meest beveiligde plekken van Nederland: de site in Darp. En dat was niet voor niets: in de jaren 80 lagen 40 Amerikaanse kernkoppen opgeslagen. Die tactische kernwapens konden bij een conflict met de Russen worden ingezet. En dat trok massa's demonstranten uit het hele land aan, soms tot verbijstering van de lokale bevolking, dat zoveel volk in het kleine dorp niet gewend was. "Je was echt bang dat de bom zou kunnen vallen."

'Landverrader!'

Het spandoek 'Boeren wordt wakker, er liggen kernkoppen op uw akker', was mogelijk bedoeld om ook de dorpelingen bij het protest te betrekken. Maar die moesten niets hebben van de grote groepen demonstranten die regelmatig midden in het bos kwamen demonstreren. "Landverrader", of "Ga werken" wierpen ze de demonstranten, waaronder Frank Westerman, toe.

Maar de jonge scholier Westerman protesteerde uit overtuiging. "Een hele generatie jongeren was bang voor de bom." En dus aarzelde hij niet toen zijn zus hem begin jaren 80 vroeg mee te gaan naar Darp. "Kom, we gaan demonstreren", zei ze. "En dan ging je de bossen in. Langs de kant van de weg stonden de Drenten. Sommigen gooiden voetzoekers."

Angst voor vernietiging

De tijd waarin Frank opgroeide was de tijd van de Koude Oorlog, van onbuigzame leiders als Ronald Reagan en Leonid Breznjev. De tijd van het doemdenken, van de film 'The Day After' waarin de wereld door een kernoorlog wordt vernietigd.

Dat liet hem niet onberoerd. "Er hoorde een soort onzekerheid bij. 'Heeft het wel zin om te gaan studeren?', vroeg je je af. Het kon in één klap afgelopen zijn."

'Honest John'

De kernwapens die in Darp opgeslagen lagen waren zogenaamde tactische kernwapens, kernwapens die het doel hebben om op het slagveld nabijgelegen militaire doelen uit te schakelen. "Daarmee kon je die kernkoppen op de Sovjettanks gooien die de veenkoloniën naderden. Als je dat zou doen had je jezelf ook te grazen genomen."

De naam van de lanceerraket die de kernkoppen draagt, de 'Honest John', spreekt hij nog altijd hoofdschuddend uit. "Met die bommen kon je een heel continent verwoesten, het had 80 keer de vernietigingskracht van Hiroshima."

Confrontatie tussen twee werelden

De lokatie van toen beschrijft hij als 'een bos op een berg'. "En daar kwam dan zo'n optocht, een bonte optocht. Mensen kwamen uit het hele land, het was echt een confrontatie tussen twee werelden."

De lokale bevolking zag de vredesactivisten komen en gaan en was er niet blij mee. En er kwam ook nogal wat voorbij. "Vrouwen voor Vrede, iemand die over het hek klom en de Amerikaanse vlag naar beneden trok in z'n onderbroek en jongeren die zich vastketenden aan de hekken."

Schieten met scherp

Intussen patrouilleerden militairen op het terrein en in het bos eromheen. "Dat waren Nederlanders met Uzi's. Op scherp. En ze mochten ook schieten", vertelt Frank.

Het verbaasde hem dat de bevolking hier vrij gelaten mee om leek te gaan. "Aan de overkant van het straatje in het bos waar ze cantharellen zochten, daar lagen onze massavernietigingswapens verstopt", zegt Westerman nu bijna verwonderd.

Financiering uit Moskou

Dat hij zelf ook naïef was erkent hij ruiterlijk. Het verwijt van tegenstanders van onder meer het Oud-Strijders Legioen dat vliegtuigjes de lucht in stuurde met banners als 'Rusland bedankt jullie', blijkt bijvoorbeeld niet helemaal uit de lucht gegrepen te zijn.

"Ik heb zelf als Ruslandcorrespondent in de archieven in Moskou gezien hoe de KGB mede de 'Stop-de-neutronenbomcampagne' heeft gefinancierd en aangestuurd. Toen ik dat tot me door liet dringen... We waren ook wel naïef, ik ook."

De wereld volgens Darp

Het bracht hem er 30 jaar later toe terug te gaan naar Darp, te spreken met die mensen waar hij toentertijd recht tegenover stond. "Hoe zag het perspectief eruit van de jongens en meiden die daar langs de weg stonden en die het idee hadden van: 'Dit is werkschuw tuig'? Die twee werelden."

Zijn gesprekken met zijn vroegere tegenstanders resulteerde in het boek 'De wereld volgens Darp'. "Als schrijver vind ik het mijn plicht in hun huid te kruipen en te proberen de wereld volgens Darp te zien."

Idyllisch

Zijn principes blijven 30 jaar na dato nog altijd fier overeind. Op de plek van de site in Darp is nu een zandvlakte met hier en daar wat ondiepe plassen. De wachttoren staat als stille getuige in een hoek van het veld.

"Het is hier idyllisch, het is hier mooi", zegt hij peinzend. "En dat je denkt: met wat hier lag kun je een heel continent vernietigen."