"Hij heeft 'm, hij heeft 'm", roept Wim Anker vol enthousiasme naar zijn broer Hans. Vol trots laat hij de knuffel zien die hij uit de grijpautomaat haalde. De Friese strafrechtadvocaten zijn echte kermisfans, maar maken zich zorgen over de toekomst.
"We zijn dan 66 jaar, maar hebben nog steeds de kriebels als de kermis in ons geboortedorp Akkrum komt. Je ziet een paar dagen van tevoren de kermiswagens binnenrijden en de jeugd roept dan: meneer, de kermis is in het dorp. Dat herinner ik me nog heel goed van vroeger", vertelt Wim Anker.
De drie k's
Maar donkere wolken pakken zich samen boven de dorpskermis. De hoge pachten die gemeenten vragen en regelgeving zorgen ervoor dat de dorpskermissen langzaam uitsterven. "Daarnaast maken kermisexploitanten zich grote zorgen over de vergrijzing en krimp in de regio. Er verdwijnen zo'n 20 à 25 dorpskermissen per jaar en daarom zijn de kermissen in de kleine dorpen niet meer rendabel", zegt Atze Lubach van de BOVAK, de branchevereniging van kermisexploitanten.
De kermis hoort in een dorp en is het smeermiddel van de dorpsgemeenschap, vinden de broers Anker. "Het is van belang voor de leefbaarheid van het dorp en het verbinden van mensen uit de regio. De kermis hoort altijd in het centrum van het dorp. Dat zijn de drie k's, oftewel de kerk, kermis en de kroeg. Zo hoort dat."
'Gemeenten moeten kermis omarmen'
Dat de dorpskermis belangrijk is, vindt ook Ineke Strouken, kenner van de Nederlandse tradities en identiteit. Zij ziet een een belangrijke rol voor de gemeenten weggelegd om de kermistraditie in leven te houden. "Gemeenten moeten zuiniger zijn op hun dorpskermis. Het is een van onze oudste tradities. In de Middeleeuwen had je al kermissen en jaarmarkten."
Maar ook de exploitanten zelf hebben een belangrijke taak vindt Strouken. "Kermisexploitanten moeten uitdragen dat ze trots zijn op hun erfgoed en cultuur. We moeten weer terug naar de roots. Terug naar de nostalgische kermis, met een breder aanbod. Niet alleen vermaak, maar ook weer volksspelen, theater en braderie."
In de bres voor de kermis
De gebroeders Anker zijn het daar helemaal mee eens. Toen ze hoorden dat hun geliefde dorpskermis bijna ter ziele ging, vonden ze het tijd voor actie. Om het rondreizend vermaak te kunnen behouden, regelden zij met de gemeente dat er nauwelijks kosten zijn voor de exploitanten. Zo hebben de broers sponsors gevonden en betalen ze een paar duizend euro per jaar om de kermis in de lucht te houden. "De toekomst van de kermis ligt bij de gemeenten. Zij moeten bereid zijn geen hoge pacht meer te vragen", vinden de Friese broers.
En of er nog een toekomst is voor de dorpskermis? De twee kermisfanaten zijn er heilig van overtuigd dat de kermis in elk dorp of stad aanslaat. "Maar dan moet je het wel faciliteren. Kermismensen hebben het vandaag de dag zwaar. Ze moeten overleven in een moderne wereld, waarbij jongeren met hele andere dingen bezig zijn dan 20 jaar geleden. Daarom: haal de drempel weg en hang de vlag uit als kermisexploitanten komen."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.