Nederland lijkt één van de meest tolerante landen ter wereld, helemaal als het om homoseksualiteit gaat. Toch is er nog veel terrein te winnen, zo blijkt uit nieuw onderzoek van socioloog Jantine van Lisdonk. Homo- en biseksuele jongeren ervaren nog veel intolerantie doordat heteroseksualiteit de norm is in onze samenleving. Het is niet gemakkelijk voor hen om met vrienden te praten over dating, liefde en seks.
Het onderzoek van Van Lisdonk wijst erop dat homo- en biseksuele jongeren vaak te maken krijgen met ongemakkelijke ontmoetingen. Hun seksualiteit is iets wat ze vaak expliciet moeten benoemen. Daardoor willen jongeren niets liever dan 'normaal' zijn. Normaal betekent in de samenleving nog vaak heteroseksueel.
Van Lisdonk: "Veel jongeren voelen zich wel geaccepteerd, maar als je verder doorvraagt merk je toch dat ze er vaak rekening mee houden. Tegenover vrienden kan je niet alles vertellen. Praat je wel mee als het gaat over daten of niet? Veel jongeren waren bezig met normaal zijn." Dat leidt er volgens Van Lisdonk toe dat veel jongeren zich toch vaak aanpassen. "Je gaat afwegingen maken, want heb je het over 'mijn vriend' of over 'een vriend'."
Zo graag 'normaal' zijn
Fotograaf Marjolein Annegarn kwam ook in contact met jongeren die vertelden dat homoseksueel zijn in Nederland niet per definitie makkelijk is. Ze maakte het project 'Jong & Gay'. Daarvoor portretteerde ze 27 jongeren tussen de 14 en 19 jaar en vroeg hen hoe het was om uit de kast te komen anno nu. "Bijna alle jongeren uit mijn boek hebben in eerste instantie geworsteld met wie ze waren."
Het verhaal begon bij Toto. Annegarn sprak met hem over zijn coming-out. Ze kende zijn ouders persoonlijk en kon zich niet voorstellen dat dat moment voor Toto moeilijk was geweest. Toch was dat wel degelijk zo. "Het was niet zijn omgeving waardoor hij het moeilijk vond, maar hij wilde zelf niet zo zijn. Hij wilde zo graag normaal zijn", aldus Annegarn. Haar hart brak en het idee voor 'Jong & Gay' was geboren: "Ik heb best veel homovrienden van mijn leeftijd. Als ik al niet weet hoe het is voor jongeren om uit te kast te komen, dan zijn er vast veel meer mensen die dat niet weten."
'Niet uit de kast in mijn ideale wereld'
Eén van de jongeren die ze voor haar lens kreeg was Benjamin Caton. Hij beleefde zijn coming-out al op dertienjarige leeftijd. Zijn ouders en vrienden reageerden goed en accepteerden het, maar volgens hem zit daar tevens het probleem: "Dat mensen zeggen dat ze het accepteren geeft al de heteronormativiteit aan van de maatschappij. Alsof het niet normaal is. In mijn ideale wereld hoop ik dat mensen helemaal niet meer uit de kast hoeven te komen."
Toch heeft het nog een jaar geduurd voordat Benjamin daadwerkelijk tegenover iedereen open durfde te zijn. "Ik had de angst om niet goed genoeg te zijn. Ik wilde toch nog proberen om wel binnen de norm te vallen".
Volgens Annegarn geldt het verhaal van Benjamin voor meer jongeren. Dat blijkt dus eveneens uit het onderzoek van Jantine van Lisdonk. Annegarn: "Ik denk dat het beeld wat we van onze tolerantie hebben rooskleuriger is dan het in werkelijkheid is. Denk er alleen al aan dat homo nog steeds als scheldwoord wordt gebruikt. Jongeren die zelf gay zijn krijgen dat dagelijks te horen. Dat gaat natuurlijk wel onder je huid zitten."
Buitengesloten voelen
Voor veel jongeren lijkt het dus om details te gaan. Ze willen niet opvallen en willen niet als anders gezien worden. Dat je je dagelijks aan de heteronormen van de samenleving moet voldoen kan soms eenzaam maken. Benjamin heeft een grote vriendengroep en lijkt zich niet eenzaam te voelen. Toch merkt hij ook momenten dat het moeilijk is: "Ik heb voornamelijk heterovrienden en het hele uitgaansleven is gebaseerd op de heteronormativiteit. Uitgaan gaat heel erg om het spel tussen jongens en meisjes. Ik zeg het liever niet zo, maar ik voel me dan buitengesloten".
Hetero's en homo's worden volgens Benjamin zeker niet gezien als gelijkwaardig: "Mensen komen soms naar me toe om te zeggen dat ze het zo leuk vinden dat ik homo ben. Het is aardig bedoeld, maar het duidt wel op een niet-accepterende omgeving. Het is niet normaal."
Superleuke zoektocht
Er lijkt dus nog wel werk aan de winkel. De inmiddels 20-jarige Benjamin zet zich er graag voor in. Hij heeft een duidelijke boodschap aan alle ouders en toekomstige ouders: "Als we onze kinderen zouden meegeven dat het niet uitmaakt of ze op jongens of meisjes vallen, dat het zelfs niet uitmaakt als ze nooit zullen weten waar ze op vallen, dan is het nog niet erg. Het is volgens mij een eeuwige zoektocht. Ik hoop dat we dat niet alleen accepteren, maar dat we dat vooral normaal gaan vinden. Het is namelijk een superleuke zoektocht, dus waarom zou je dat jezelf afnemen?"
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.