De dialoog aangaan met iemand die fundamenteel met jou van mening verschilt. Heeft dat zin? Via een zesdelige briefwisseling in het Reformatorisch Dagblad probeerden John Lapré, homoseksueel en christen, en Steef de Bruijn, hoofdredacteur van de krant, elkaar beter te begrijpen. Zelf kwam Lapré binnen reformatorische kringen uit de kast. In zijn brieven deelt hij onder andere wat negatieve reacties op homoseksualiteit voor gevolgen kunnen hebben. Steef de Bruijn belichtte vooral de kant van de gereformeerden: waarom kúnnen zij iemand met een homoseksuele relatie niet accepteren? Een paar maanden na het verschijnen van de brieven blikken ze terug.
De briefwisseling ontstond na een reclamecampagne van modemerk SuitSupply. In bushokjes door het hele land waren twee zoenende mannen te zien. Als reactie daarop werd in orthodox-christelijke kringen een anti-homoflyer verspreid door organisatie Civitas Christiana, als bijlage bij het Reformatorisch Dagblad (RD). Na kritiek daarover liet de krant weten ‘niet verantwoordelijk te zijn voor de inhoud van advertenties’. Daarop kwam een crowdfundingsactie op gang om juist een pró-homo-advertentie in het RD te plaatsen.
Kijk & lees meer:
Reformatorisch Dagblad weigert ook 'kuise foto'
Dat het plaatsen van die advertentie gevoelig lag, was te verwachten. Het Reformatorisch Dagblad valt binnen de stroming van de 'bevindelijk gereformeerden', die wordt beschouwd als een van de meest strenge binnen het christendom. De inhoud van de Bijbel wordt vaak tot op de letter gevolgd en (actieve) homoseksualiteit wordt over het algemeen niet geaccepteerd.
De foto voor de advertentie, een foto van John Lapré en zijn echtgenoot Lionel, werd dan ook met veel zorg uitgekozen. "Het is een heel kuise foto", vindt Lapré nog steeds. Op de foto omhelzen hij en zijn echtgenoot elkaar. Al eerder werd besloten een versie met twee tongzoenende mannen niet naar de krant te sturen. Toch weigerde het RD utieindelijk de advertentie te plaatsen. Hoofdredacteur Steef de Bruijn staat nog altijd achter die keuze: "Wat zullen lezers zien en ervaren bij die foto? En helpt dat om het thema homoseksualiteit onder de achterban bespreekbaar te maken? Beeld dat confronteert helpt dan niet om de discussie op gang te brengen."
In plaats van de advertentie te plaatsen, stelde hoofdredacteur De Bruijn een briefwisseling met Lapré voor. Een doekje voor het bloeden? "Zo hebben we dat niet gezegd, en ook niet bedoeld", zegt De Bruijn. "Het was een poging om ook de gevoelens van mensen als John naar voren te laten komen en te laten zien: 'Zo beleven homo’s, lesbiennes en biseksuelen dat.'"
John Lapré had wel zijn bedenkingen bij het voorstel. "Ik wist dat het ontzettend moeilijk zou worden. In reformatorische kringen is een bepaalde interpretatie van de waarheid belangrijk. Of je daar dan mensen pijn mee doet, maakt vaak minder uit." Toch besloot hij op het voorstel in te gaan. Via de brieven kon hij vertellen wat het verwerpen en uitstoten van mensen met een andere geaardheid voor gevolgen heeft.
Homo's niet alleen 'half bloot op een boot'
De briefwisseling werd mateloos populair onder lezers van het Reformatorisch Dagblad. "Homoseksualiteit is dan ook binnen de kerk een van de meest heikele punten van de laatste tien jaar", zo verklaart de hoofdredacteur. Dat was ook een van de redenen om de brieven te plaatsen. "We maken ons op de redactie wel degelijk zorgen over de beeldvorming rondom homoseksualiteit in christelijke kring", zegt De Bruijn. Hij merkt dat er onder veel lezers van de krant een bepaald beeld heerst over homo’s. "Mensen denken al snel aan Amsterdam, grachten en boten met mensen die daar half bloot rondvaren. Daarmee doe je alleen geen recht aan heel veel homo’s, ook homo’s in christelijke kring, die totaal geen behoefte hebben zich op die manier uit te leven."
Veel lezers reageerden positief op de brieven, maar niet iedereen. Sommigen vonden dat De Bruijn duidelijker moest zeggen dat mensen die actief homoseksueel zijn niet in de hemel kunnen komen. "Ik denk dat ik dat wél duidelijk gezegd heb", aldus De Bruijn. "Tegelijkertijd heb ik geprobeerd de persoon van John volledig tot zijn recht te laten komen."
- Verslaggever Laura Kors maakte een reportageserie over de briefwisseling. Beluister in onderstaande player het verhaal van Steef de Bruijn.
Zelfmoordgedachten
Voor John Lapré was het moeilijk om de pijn van vroeger opnieuw op te zoeken. Indertijd kwam ook hij in reformatorische kringen uit de kast. "Ik ben toen in 24 uur mijn werk, de kerk en vrienden en familie kwijtgeraakt. Ik wist niet meer hoe ik verder moest." Om die reden vond hij het dan ook belangrijk zijn kant van het verhaal te delen in het RD. "Ik doe dit vooral voor de jongere generatie, die in kerken zitten en waar de geest van hun hele omgeving ze verwerpt. Het is onvoorstelbaar dat jongeren zo ongelukkig kunnen zijn."
Veel christelijke jongeren met een andere geaardheid worstelen met depressies, eenzaamheid of zelfs zelfmoordgedachten. Ook dat heeft Lapré in zijn brieven duidelijk naar voren willen brengen. "Je kunt een bepaalde interpretatie hebben van iets, maar als dat zorgt dat jongeren uit het leven stappen, dan is er echt iets mis met je visie. Dan moet je daar iets aan doen."
- Verslaggever Laura Kors maakte een reportageserie over de briefwisseling. Beluister in onderstaande player het verhaal van John Lapré.
Heeft de dialoog zin gehad?
Denken beide briefschrijvers dat er nu iets is veranderd? Steef de Bruijn ervoer de briefwisseling vooral als 'het voorhouden van een spiegel'. "De kerk hoort een veilige haven te zijn. Je moet met open armen staan naar mensen in de samenleving, op welke plek dan ook." Zijn standpunt over homoseksualiteit is onveranderd gebleven. "Ik kan geen tekst in de Bijbel vinden die positief is over homoseksualiteit. Tegelijkertijd kan je iemand wel blijven zien als een naaste, als een medemens."
John Lapré heeft wel een sprankje hoop uit de briefwisseling met De Bruijn kunnen halen. "Ik weet niet of hij in zijn mening is opgeschoven. Toch heb ik wel het idee dat het beleid van het Reformatorisch Dagblad langzaam aan het opschuiven is." Dat zit hem vooral in kleine dingen. "Dat Steef de Bruijn uitspreekt: 'Ik ben het niet met je eens, maar wens geen oordeel uit te spreken over of je naar de hemel of hel gaat', dat is totaal nieuw."
De dialoog aangaan heeft altijd zin, zegt filosofe en voormalig Denker des Vaderlands Marli Huijer. "Er is in de brieven een bereidheid met elkaar in gesprek te gaan. Ze zijn ook mooi geschreven. Daar word ik optimistisch van." Volgens Huijer hoeft het bij een dialoog geen probleem te zijn dat twee mensen een totaal ander standpunt hebben. De enige voorwaarde is dat je de ander in zijn waarde laat. "Het vraagt van orthodoxe christenen dat ze mensen met een andere geaardheid niet uitstoten of verwensen. Tegelijkertijd moet je ook vanuit een andere visie accepteren dat er mensen zijn die wél moeite hebben met homoseksualiteit."
Bij de algemene tolerantie van Nederlanders wil Huijer nog wel een kanttekening plaatsen. "Als twee mannen hand in hand lopen of zoenen, dan keldert die tolerantie enorm. Juist de dialoog aangaan, kan eraan bijdragen dat een echte acceptatie van elkaar ontstaat. Ik vind het dan ook goed dat het Reformatorisch Dagblad dat doet."
Benieuwd naar de hele briefwisseling tussen John Lapré en Steef de Bruijn?
De hele reportageserie beluisteren?
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.