Hoeveel van onze wetten komen uit de EU? 'Op heel veel terreinen is de invloed toegenomen'

Hoeveel van onze Nederlandse wetten worden eigenlijk bepaald door de Europese Unie? Volgens politiek communicatiestrateeg Kaj Leers zou dat maar liefst 80 procent zijn, zei hij op Twitter. Maar rechtsgeleerden denken daar anders over.

Het is een hardnekkig getal, die tachtig procent. Al in 1989 roept de toenmalige voorzitter van de Europese Commissie, Jacques Delors, dat de Europese Unie ooit zo'n groot deel van de nationale wetten zal bepalen.

Invloed

"Dat getal is eigenlijk een eigen leven gaan leiden", vertelt Sebastiaan Princen, universitair hoofddocent op het gebied van bestuur en beleid in de Europese Unie aan de Universiteit Utrecht.

Dat de invloed van de Europese Unie is toegenomen, ontkent Princen niet. "Op heel veel terreinen is het toegenomen." Maar 80 procent is wel een heel ruime schatting. "Onderzoeken van zo'n 15 jaar geleden komen allemaal uit op percentages van zo'n 15 tot 20 procent van nationale regels die uit de Europese Unie komen."

Iets meer, maar niet veel meer

Sinds die 15 jaar is er een hoop veranderd. Maar volgens Princen niet zoveel dat je aan de 80 procent van Kaj Leers komt. Ook Armin Cuyvers, hoogleraar Europees Recht aan de Universiteit Leiden, denkt niet dat het zo is. "Tenzij je een hele losse definitie van 'bepalen' hanteert. Als in, er is een kans van een invloed van een Europese regel. Als je een strakkere definitie hebt: Brussel bepaalt de inhoud van een Nederlandse regel. Dan kom je zeker niet aan de tachtig procent."

Bovendien, benadrukt Cuyvers, staat de Europese Unie niet tegenover de Nederlandse regering. "Wat mensen vaak vergeten is dat een Brusselse wet vaak wordt aangenomen omdat een Nederlandse minister voor stemt. Het feit dat een regel uit Brussel komt, betekent niet dat Nederland er niks over te zeggen heeft."

Per terrein verschillend

Toch zijn er wel wat terreinen die volledig onder de EU vallen. "Zoals internationale handelsverdragen en de regels voor de douane", vertelt Cuyvers. En, niet geheel onbelangrijk, de Europese Unie krijgt steeds meer zeggenschap over milieu en energie.

"Dat is ook logisch, want dat zijn terreinen die je eigenlijk niet als een land op kan lossen. Milieu is grensoverschrijdend", zegt Cuyvers.

'EU wordt geen superstaat'

Daardoor kan de invloed van de EU in de toekomst toenemen. Al lijkt de kans klein dat lidstaten ooit volledig de controle uit handen zullen geven. Daar zullen maar weinig landen hun handtekening onder zetten.

"Het is niet zo dat de EU een superstaat wordt waar Nederland een klein onderdeel van is", zegt Cuyvers. Ook Princen sluit zich daarbij aan. "De hele discussie over gezondheidszorg, onderwijs en sociale zekerheid... Daar heeft de Europese Unie weinig mee te maken. Heel veel belangrijke onderwerpen zijn nationaal."