Hoeveel invloed heeft #ikdoenietmeermee op volgers? 'Hopelijk denken kinderen: laat maar lekker lullen'

Met #ikdoenietmeermee startten meerdere BN'ers een actie tegen de coronaregels. "Jongeren met een praktische achtergrond lijken daar vatbaarder voor dan jongeren met een academisch niveau, blijkt uit onderzoeken over mediawijsheid onder jongeren."

Gisteravond deelde BN'ers zoals Famke Louise, Thomas Berge, Tim Douwsma en Bizzey dat ze klaar zijn met de maatregelen van de overheid. Met de hashtag #ikdoenietmeermee laten de BN'ers weten dat ze tegen het coronabeleid van de regering zijn. Ondertussen groeit het aantal Instagram-volgers van deze sterren.

Iedereen zijn informatie-bubbel

"Doordat deze BN'ers met name berichten zien van mensen die posten dat de overheid het probleem niet goed aanpakt, geloven zij dat ook echt", zegt Michiel Kalverda van TMI Academy, een bedrijf dat lesgeeft in mediawijsheid op scholen. Kalverda legt uit dat iedereen op social media in zijn eigen bubbel zit en omringd is met dezelfde berichten. De algoritmes zijn hartstikke slim en spiegelen je vooral berichten voor die jij wil zien en waarvan jij al overtuigd bent.

"Dus bijvoorbeeld Famke Louise, zij ziet waarschijnlijk alleen berichten van mensen die posten over dat de overheid het niet goed aanpakt. En zij gelooft dat dan ook echt", legt Kalverda uit. Dat algoritmes zo slim zijn is volgens hem een probleem dat alleen maar groter wordt. "Die stoppen niet met slimmer worden. Je merkt nu in sociale omgevingen dat mensen zich afvragen hoe jij nou iets niet kan weten, wat zij wel weten. Terwijl die algoritmes alleen bevestigen wat jij al weet."

Je moet het wel weten

Kirsten Jassies, geeft instagramtraining aan bedrijven en heeft ook influencers gecoacht. Zij ziet dat Instagram een ontzettend machtig medium is. "Je kan invloed uitoefenen op heel veel mensen en je mening geven, zonder een filter ertussen. Je hebt rechtstreeks contact met je volgers en fans", zegt ze. Maar hoeveel impact die boodschappen precies hebben, is niet te zeggen. "Echt goed onderzoek daarnaar ontbreekt nog."

Een groot gedeelte van de jongeren zal wellicht denken: 'O, dat is Famke Louise, ze zegt weer wat', denkt Kalverda. "Hoewel mediawijsheid nog niet structureel wordt meegenomen in het onderwijs, kan het dat de leerlingen fake news herkennen doordat ze er les over hebben gehad of het gehoord hebben in hun opvoeding. Maar als jij nog nooit hebt gehoord van fake news of dat ook Famke Louise hier wel eens in kan trappen en niet weet dat de bovenste zoekresultaat op Google altijd een advertentie is dan kan je de verkeerde dingen gaan geloven." Kalverda trapt zelf ook weleens in fake news en dat is helemaal niet gek, zolang je je er maar bewust van bent, zegt hij. "Weet dat als je zoekt op internet, je vaak bevestigt krijgt wat je zoekt."

Voorbeeldfunctie

Havo-vwo-scholieren van het Roland Holst College in Hilversum volgen Famke Louise ook op Instagram. "Famke Louise heeft echt net de 1 miljoen volgers bereikt", checkt een meisje terwijl ze haar telefoon in haar handen heeft. De scholieren van het Roland Holst College lijken niet alles van BN'er klakkeloos over te nemen, maar maken zich wel zorgen.

"Je moet wel volgen wat er gebeurt. Als er iets gebeurt en iedereen praat erover, dan moet je dat wel weten", zegt een meisje op het schoolplein. Een ander meisje denkt dat kinderen niet alles klakkeloos van haar aannemen, terwijl een ander wel aanstipt dat ze een voorbeeldfunctie heeft.

Beïnvloeden wie je wil bereiken

Kalverda vindt het belangrijk om jongeren nu al voor te lichten over mediawijsheid maar pleit tegelijkertijd voor regelgeving op social media. Hoe vaak mag een influencer bijvoorbeeld iets aanprijzen, of bedrijven zouden belasting kunnen gaan betalen over de data die ze verkopen. "Iedereen mag nu ook gewoon advertenties kopen. "Je ziet dat Trump de verkiezingen kan winnen door onder andere heel gericht te adverteren. Op steeds meer plekken op social media kun je heel specifiek aangeven wat je wil bereiken met je bericht en vooral wie je wil bereiken. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: 'Ik heb nu 100 mensen die dit standpunt leuk vinden, maar ik wil nu 2000 look-a-likes van deze doelgroep'", legt Kalverda uit.

Daarnaast geeft Kalverda met zijn organisatie les op scholen over mediawijsheid en digitale geletterdheid. "De regelgeving loopt nog achter en daarom geven wij hier les over." Hij ziet dat docenten vaak niet kunnen bijbenen wat kinderen online te zien krijgen.

Facebook-instellingen

Zelf kun je op bijvoorbeeld Facebook duidelijk zien wat het bedrijf van je weet. In je privacy-instellingen, kun je dat zelf aanpassen. "Ook kun je instellen op Facebook dat je bijvoorbeeld de nieuwste berichten eerst wil zien, in plaats van de meeste relevante voor jou", zegt Kalverda.

"Ik hoop dat er een hoop kinderen zoiets hebben van: 'laat maar lekker lullen'", zegt Kalverda over de BN'ers die sinds gisteravond #ikdoenietmeermee gebruiken. "Of dit ook een hoop kinderen beïnvloedt, ik weet het niet. Ik denk dat het kan. Hopelijk komen we er snel achter", doelt hij op onderzoek.

Voornaamste informatiebron

Trendanalist Sander Duivestein denkt dat de posts van de BN'ers met #ikdoenietmeermee wel degelijk invloed hebben. "De impact van deze berichten is best groot. Want ze hebben een ontzettend groot bereik", vertelt hij.

Instagram en andere social media zijn de voornaamste informatiebronnen van jongeren, zegt Duivestein. "Dus dat kan een zorgelijke ontwikkelingen zijn. Als jij informatie tot je neemt vanuit bijvoorbeeld het AD, dan weet je dat die informatie gecheckt is. Maar berichten op Instagram worden niet op feiten gecheckt, dus zo kan je een hele andere werkelijkheid creëeren."