Demissionair staatssecretaris Eric van der Burg van Asiel en Migratie hoopt niet dat alle derdelanders die vanaf nu niet meer opgevangen worden asiel aanvragen. "Je verpest het daardoor voor de mensen die echt asiel nodig hebben", zegt hij.
Vluchtelingen uit Oekraïne met een tijdelijke verblijfsvergunning, de zogenoemde 'derdelanders', hebben na vandaag 28 dagen de tijd om Nederland te verlaten. Ze kunnen een asielaanvraag doen bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) als ze vinden dat ze niet terug kunnen naar hun land van herkomst, omdat ze daar niet veilig zijn.
'Aanzienlijk deel zal asiel aanvragen'
Voorzitter Rutger Groot Wassink van de Tijdelijke Commissie Asiel & Migratie van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) zegt dat derdelanders meerdere opties hebben. "Sommige derdelanders zullen via een werkvergunning proberen in Nederland te blijven, maar wij verwachten ook dat een aanzienlijk deel van de derdelanders de COA-route in zal gaan en dus asiel zal aanvragen."
Daarmee komt mogelijk extra druk te staan op het aanmeldcentrum in Ter Apel, waarschuwt hij. Daar kunnen ze de hoeveelheid aanvragen nu al amper aan. Hij acht het waarschijnlijk dat gemeenten deze groep mensen dus voorlopig moeten blijven opvangen terwijl zij wachten op de behandeling van hun asielvraag. Overigens lijkt de kans op een succesvolle asielaanvraag voor veel derdelanders klein, omdat veel van hen uit betrekkelijk veilige landen afkomstig zijn.
De Raad van State, het hoogste Nederlandse rechtsorgaan, besloot half januari dat derdelanders na 4 maart 2024 geen recht meer hebben op verblijf in Nederland onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Derdelanders met een lopende asielaanvraag of een reguliere verblijfsvergunning zoals een studie- of werkvisum geldt een uitzondering hoeven niet te vertrekken.
'Overgrote deel geen recht op asiel'
Volgens demissionair staatssecretaris Eric van der Burg van Asiel en Migratie kunnen de meeste derdelanders veilig terug naar het land van herkomst. "Uit analyses weten we dat het overgrote deel geen recht heeft op asiel. Dus als ze een aanvraag doen is dat alleen maar om tijd te rekken", zegt hij.
En dat zal het asielsysteem nog verder belasten, volgens Van der Burg. Hij benadrukt dat de derdelanders het recht hebben om asiel aan te vragen. Toch hoopt hij dat ze dat niet allemaal doen. "Dan moeten we weer meer opvangplekken regelen."
'Je verspest het voor anderen'
De IND laat weten erop voorbereid te zijn dat meer derdelanders de komende tijd asiel zullen aanvragen. Zo'n 740 mensen hebben al asiel aangevraagd. Ook hebben 120 mensen een normaal verblijfsvergunning aangevraagd.
"Zij hebben allemaal al te horen gekregen dat ze hier niet kunnen blijven", zegt Van der Burg. Al is hij er bang voor dat deze groep in hoger beroep zal gaan. "Je verpest het daardoor voor de mensen die echt asiel nodig hebben", zegt hij.
Opvang blijven bieden
Gemeenten zijn gevraagd derdelanders met een lopende asielaanvraag opvang te blijven bieden totdat ze overgeplaatst kunnen worden naar een locatie van het Centraal Orgaan Asielzoekers (COA).
De komende dagen blijven gemeenten ook derdelanders die daarna terug moeten opvangen. Het Rijk vergoedt de kosten.