Hoe ver moet je gaan om weidevogels te beschermen tegen de huiskat? 'Onze mindset moet veranderen'

De huiskat blijkt een grote bedreiging voor de weidevogel. Er moet harder ingegrepen worden om het probleem aan te pakken, vindt onderzoeker Esther Swankhuisen. "We hebben gewoon een bepaalde verantwoordelijkheid om de vogels te beschermen."

Het eerste kievietsei werd 2 dagen geleden gevonden, en dat betekent de start van het weidevogelseizoen. Maar het gaat niet goed met de weidevogels. Ze krijgen in het broedseizoen te maken met veel predators die uit zijn op de eieren of kuikens. Zo vormen vossen en steenmarters bijvoorbeeld een bedreiging, maar ook huiskatten jagen op de weidevogel.

Katten met GPS-zender

Hoe gevaarlijk katten precies zijn voor weidevogels, zocht Esther Swankhuisen van de Rijksuniversiteit Groningen uit. Ze volgde dertien katten met een GPS-zender in het Friese weidevogelgebied. Ook kuikens van de grutto kregen een zendertje.

"Met name verwilderde katten zijn gevaarlijk voor de vogels", zegt Swankhuisen. "Zwerfkatten zijn minder afhankelijk van mensen en zijn in groten getale actief in het gebied." Daarnaast vindt ze het belangrijk te benoemen dat de jacht van de katten nog bovenop de 'predatiedruk' van andere dieren komt. Waar de vogels door vossen en steenmaters als worden bedreigd, komt daar dus ook de kat bij.

Schieten op verwilderde katten

De bestrijding van katten ligt nogal gevoelig. De provincie Friesland is de enige provincie waar het nog is toegestaan om te schieten op verwilderde katten. In een reactie laten ze weten dat in Friesland 'alles op alles' wordt gezet om weidevogels te beschermen. Aanpak van predatoren is daarbij heel belangrijk en zo mag er ook geschoten worden op verwilderde katten in het kader van bestrijding van schade aan flora en fauna, laat de provincie weten.

Omdat een huiskat op basis van uiterlijke kenmerken lastig te onderscheiden is van een verwilderde kat, moet een faunabeheerder een examen succesvol afronden om een jachtakte te kunnen bemachtigen.

Katten vasthouden in opvang

Omdat er op huiskatten - in tegenstelling tot verwilderde katten - niet geschoten mag worden, heeft de Bond van Friese Vogelwachten een andere aanpak op het oog. Ze willen huiskatten in het weiland vangen, om ze vervolgens naar een opvang te brengen.

De meeste katten zijn gechipt, en kunnen dus door de eigenaar gemakkelijk worden gevonden. Die kan de kat daarna ophalen. Het liefst heeft de Bond daarnaast dat er een boete wordt uitgedeeld aan de eigenaar.

Juridisch aspect

Maar hoe juridisch haalbaar is dat? Volgens advocaat Jaap Baar, gespecialiseerd in milieu en dieren, is het zeker een mogelijkheid.

"De grutto is een beschermde diersoort en het zelf doden ervan is een strafbaar feit. Op basis van de huidige regelgeving zou je al kunnen zeggen dat je ook een boete kan krijgen, als het dier waar je eigenaar van bent een grutto doodt. Volgens artikel 425 moet je voldoende zorg dragen voor een gevaarlijk dier waar je eigenaar van bent."

Rechten kat

Swankhuisen ziet het binnen houden van de kat ook als goede oplossing van het probleem. Volgens haar heeft de grutto meer recht op ruimte. "Dat komt omdat de grutto van nature voorkomt in ons land en omdat een groot deel van de Europese populatie grutto's, in Nederland broedt. En katten hebben wij als mensen gedomesticeerd, dat is eigenlijk een invasieve soort."

Maar een kat binnen houden tijdens de lente is niet makkelijk, weet ze ook. "Ik denk dat het voor een kat die gewend is om naar buiten te gaan zeker niet leuk is om ineens binnen te blijven. Daarom denk ik ook dat het voor nu een noodoplossing is, maar dat er voor de lange termijn uiteindelijk een manier moet komen. Dat je bijvoorbeeld katten vanaf dat ze kittens zijn al binnen houdt, als je bij een weidevogelgebied woont."

Andere mindset

Ze voegt eraan toe: "En ik denk dat de mindset van mensen misschien moet veranderen. Misschien moet je je kat gewoon binnen ook meer kunnen vermaken en daar meer energie in stoppen, net zoals je met honden doet."

Met haar onderzoek hoopt ze het onderwerp aan de kaart te brengen. "Met het onderzoek hoop ik te kunnen laten zien dat het hard nodig is dat hier snel beleid voor gemaakt wordt."