Hoe Spanje de nieuwe gasleverancier van Europa wil (en kan) worden: 'Als enige niet afhankelijk van Rusland'

De sancties tegen Rusland en explosies bij de Nord Stream-pijpleidingen hebben ingrijpende gevolgen voor de gasvoorraad in Europa. Om die reden wordt er naar Spanje gekeken als dé nieuwe gasleverancier, maar dat is niet zo één-twee-drie even geregeld.

"Spanje is bereid om solidair te zijn en bevriende landen die hard getroffen worden door de energiechantage van Poetin te hulp te schieten." Dat beloofde de Spaanse premier Pedro Sánchez toen hij afgelopen zomer op bezoek was bij de Duitse bondskanselier Olaf Scholz.

Niet afhankelijk van Rusland

Sinds de gastoevoer vanuit Rusland onzeker is geworden door de oorlog in Oekraïne heeft Spanje zichzelf naar voren geschoven als gasexporteur. Maar hoe realistisch is die ambitie daadwerkelijk? Zo heeft het land geen eigen gasvelden en het is slecht verbonden met het Europese netwerk. Toch is er sprake van 'overcapaciteit' in Spanje.

Het land moest eerder door de slechte verbinding met Europa namelijk op zoek gaan naar eigen energiebronnen. Die vonden de Spanjaarden in de vorm van gas uit Algerije, en in de vorm van vloeibaar aardgas (LNG) dat per schip aangevoerd kan worden vanuit de hele wereld. Het resultaat: Spanje en Portugal zijn als enige Europese landen niet afhankelijk van Russisch gas.

Spanje wil Europa helpen

Die positie willen ze nu graag gebruiken om de rest van Europa te helpen. Dat klonk volgens bondskanselier Scholz als muziek in de Europese oren. "Spanje heeft een overcapaciteit, en het is voor ons allen belangrijk dat die wordt benut", reageerde hij op het aanbod van Sánchez.

Ook Jorge Sanz, analist van de Spaanse gasmarkt, is positief over de mogelijke hulp. "Spanje heeft een een heel divers portfolio aan gasleveranciers", legt hij uit. "Er komt LNG uit de Verenigde Staten en het Midden-Oosten, en via pijpleidingen komt ook gas uit Noord-Afrika. Daarmee is het redelijk goed beschermd tegen geopolitieke ontwikkelingen zoals we die nu zien bij Rusland."

Pijpleiding naar Frankrijk

Geopolitiek analist Ignacio Cembrero tempert echter de grote verwachtingen die Sánchez nu schept. "Spanje heeft op dit moment de infrastructuur niet om grote hoeveelheden gas te exporteren", legt hij uit. "Er ligt wel een beginnetje voor een pijpleiding naar Frankrijk, maar de Fransen houden de voltooiing daarvan tegen om verschillende redenen."

Scholz was deze week in Spanje om zijn steun uit te spreken voor die zogenoemde MidCat-leiding, voorlopig nog zonder succes: de Fransen blijven dwarsliggen. Op korte termijn zal er dus geen Spaans gas door de Nederlandse leidingen stromen. Wel kan Spanje LNG-ladingen doorsturen naar Noord-Europa, bijvoorbeeld naar de speciale terminal in de Eemshaven.