Sjaak en Wil Ottens adopteerden vijf kinderen. Het stel deed voor alle kinderen onderzoek naar hun voorgeschiedenis en namen ze zelfs mee terug naar hun geboorteland. Ze drukken anderen op het hart hetzelfde te doen: "Het geeft de kinderen rust."
"Het is niet om onszelf op de borst te slaan, maar onze kinderen hebben rustiger hun jeugd doorgebracht doordat ze altijd geweten hebben wat hun achtergrond is. Ze hebben er foto's van en we zijn er geweest. Ze kennen die mensen en ik denk dat dat een hoop rust geeft", vertelt Wil Ottens.
Zes kinderen
Samen met haar man, Sjaak Ottens, adopteerde Wil vijf kinderen. Olga en Kishore uit India, Christina uit Indonesië, Yeshi uit Ethiopië en Ferney uit Colombia. Ze hebben ook een biologische zoon, Iwan. 5 jaar na zijn geboorte wilden ze meer kinderen, maar dan via adoptie omdat er volgens hen meer dan genoeg kinderen in de wereld zijn die geen eerlijke kans hebben. "Al onze geadopteerde kinderen, hadden in het land waar ze vandaan kwamen geen toekomst en geen bestaansmogelijkheid."
Nadat de officiële papieren in orde waren gemaakt, ging het adoptieproces van hun eerste twee kinderen vrij snel, vertelt het stel. Binnen enkele maanden wisten ze Olga en Kishore naar Nederland te halen. "Omdat ze 'special needs' zijn. Als je een kind wil adopteren met een handicap, met problemen of dat helemaal geen mogelijkheden heeft, dan gaat de procedure snel", vertelt Sjaak. Al hun geadopteerde kinderen hebben een handicap.
Kinderdiefstal en vervalste documenten
Het stel ziet adoptie als een mooi proces en omschrijft het zelfs als 'een verrijking van hun leven', maar Wil en Sjaak zijn zich ook bewust van de negatieve adoptieverhalen die de laatste tijd het nieuws halen. Ernstige misstanden als kinderdiefstal en vervalsing van documenten bij Nederlandse adopties zijn decennia lang weggewuifd door de regering.
Uitgebreid onderzoek naar waar de kinderen die ter adoptie werden gesteld vandaan kwamen en waarom de ouders hun kinderen wilden afstaan, werd voor 1995 niet altijd gedaan door adoptiebureaus. Hierdoor waren adoptieouders niet altijd op de hoogte van de (volledige) geschiedenis van hun kind en de biologische familie. "Wij kregen geen berichten over hoe en wat de achtergrond was van het kind", beaamt het stel. "Maar door af te reizen naar het land, kwamen we hier zelf achter."
Rechten van een kind
Deze misstanden werden volgens algemeen directeur bestuurder Adoptie Stichting A New Way Sanne Buursink-de Graaf, vaak mogelijk gemaakt doordat er in de vorige eeuw nog geen Haags Adoptieverdrag was. "Er was zelfs nog geen Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind. Adopties werden gewoon uitgevoerd naar wat we op dat moment vonden dat goed was. Daar kijken we natuurlijk nu op dit moment heel anders naar", zegt ze.
"Het verdrag is een uitwerking van de rechten die een kind heeft in het IVRK, waarbij we dan kijken hoe we ervoor kunnen zorgen dat kinderen zorgvuldig een nieuw gezin kunnen krijgen om in op te groeien. Dit omdat de ouders dat niet kunnen, willen of mogen. Het gaat dus om kinderen waarvoor het land van herkomst geen geschikte permanente familie in het land zelf kan vinden."
Altijd mee op reis
"Het adoptiebureau wilde ons er de eerste keer ook niet bij hebben", vertelt Sjaak over de adoptie van Olga uit 1976. "Maar wij hebben toen gezegd dat wanneer wij kinderen adopteren, we ze zelf ophalen. Altijd. En dit moet eigenlijk gewoon wettelijk verplicht zijn", zegt de adoptievader stellig.
"Want dan kunnen we kijken waar ze gelegen hebben en kunnen we mensen ontmoeten die misschien iets meer weten", vult hij aan. Beide ouders zijn namelijk van mening dat adoptiekinderen, vanaf het begin, hun eigen geschiedenis moeten weten.
Onbeantwoorde vragen
"Nu zitten die kinderen altijd maar met vragen en dat valt me op televisie ook altijd op. Als je dan weer adoptiekinderen ziet die nu, na dertig jaar, pas durven te gaan zoeken. Ik denk dat die een veel rustigere jeugd zouden hebben gehad, als ze het wel allemaal geweten hadden", merkt Wil op.
"Hoe later je gaat zoeken, hoe moeilijker het wordt voordat je je ouders of familie kan vinden, als ze dan überhaupt nog leven."
Eerlijk en open
Het stel drukt adoptieouders dus op het hart om open te zijn met hun kinderen, ook als hun voorgeschiedenis een droevig verhaal is. Eerlijkheid en openheid is het beste vinden Wil en Sjaak. "Als je weet waar ze vandaan komen, dan is het altijd het belangrijkste dat je zegt waar ze vandaan komen en waarom", zegt Sjaak.
"Wij konden tegen onze kinderen zeggen, 'als jij daar was gebleven, had je geen toekomst gehad'. In de landen waar ze werden geboren was onvoldoende medische zorg voor hen."
Uitgekozen door Wereldkinderen
"All onze kinderen zijn via het adoptiebureau Wereldkinderen gekomen. Bij drie van de vijf kinderen zijn wij speciaal door het bureau benaderd met de vraag of we ze wilden adopteren."
"We waren eigenlijk al te oud", vertelt het stel. "Voor de laatste twee kinderen kregen wij een leeftijdsontheffing."
Droevige geschiedenis
"Onze eerste dochter, Olga, is door een Nederlandse vrouw gevonden en zo hebben we haar geadopteerd. De tweede, Kishore, was te vondeling gelegd. Niemand wist wie zijn ouders waren. Daarna kregen we een meisje uit Indonesië, Christina. Zij had onder andere polio", vertelt Sjaak.
"We hebben toen een tijdje gewacht omdat we vonden dat ons gezin compleet was. Maar toen zagen we op televisie dat ze ouders zochten voor kinderen met een handicap", legt hij uit. Na het zien van de uitzending schreef het stel zich opnieuw in en zo kregen ze Yeshi, hun dochter uit Ethiopië. En tot slot een zoon, Ferney. "Hij had geen mogelijkheden om in zijn geboorteland nog een goed bestaan op te bouwen. Hij moest uit het kindertehuis, hij was 9 jaar. En kinderen mocht je toen eigenlijk maar tot hun 6de jaar adopteren."
'Iedereen vindt het fijn als we komen'
De zoektochten naar de biologische familie van de vijf geadopteerde kinderen van Sjaak en Wil, is volgens het stel altijd positief verlopen. En met twee van de vijf families hebben ze nog steeds contact.
"Iedereen vindt het eigenlijk fijn als we komen. De kinderen hebben twee families, het is een verrijking. We hebben heel goed contact met Yeshi haar familie. De vader is inmiddels overleden, maar beiden zijn hier in Nederland geweest om te kijken hoe mijn dochter leeft", vertelt Sjaak.
Hereniging
"Yeshi hebben we in het ziekenhuis opgehaald. Er was een zuster die erg belangstellend was, we hebben toen met haar afgesproken om contact te houden."
"Later zijn we weer naar Ethiopië gegaan en hebben we de zuster opgezocht. Zij kon ons toen vertellen waar de biologische moeder woonde. Zo hebben wij Yeshi's moeder gevonden. Ze dacht dat haar man overleden was, maar het bleek dat hij in het leger had gezeten, gevlucht was naar Kenia en daar in een vluchtelingenkamp zat. Na zoeken kregen we het adres van het kamp en schreven we brieven. Zo hebben we hem gevonden en de biologische ouders van Yeshi weer bij elkaar kunnen brengen."
'Alleen als je behoefte hebt'
Wil en Sjaak vertellen dat alle kinderen zeker drie keer zijn teruggeweest naar hun land van herkomst, om te zoeken naar hun biologische familie. Maar alleen als er vanuit het kind zelf de behoefte was. "Je mag zelf zeggen wanneer jij de behoefte hebt om terug te gaan. Dan gaan we dat regelen", zei Sjaak dan tegen zijn kinderen.
"Olga, de oudste, heeft nu verder geen behoefte meer om terug te keren. Die redeneert: 'Ik leef hier goed en ik ben blij dat ik hier ben'."
'Maar een derde gaat zoeken'
Buursink-de Graaf vindt dat een reis naar het verleden niet altijd nodig is. Volgens haar wordt er namelijk gedaan alsof alle geadopteerden meer willen weten over hun voorgeschiedenis. Ouders zouden soms zelfs alles op alles zetten om achter de geschiedenis van hun kind te komen, ook wanneer het kind dit niet wil. "Maar de wens van de geadopteerde moet leidend zijn."
"Ik weet dat het algemene beeld is dat iedereen op zoek gaat, maar dat is niet zo. Het is maar een derde van de geadopteerden die op enig moment in het leven op zoek gaan naar hun geboorteouders." Veel informatie staat volgens haar tegenwoordig, dankzij het Verdrag, al in het dossier van de kinderen.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.