Hoe Nederland van Denemarken kan leren als het gaat om biologisch voedsel: 'Geen reden waarom het jullie niet zou lukken'

Deze maand komt het kabinet met een actieplan voor duurzame landbouw dat boeren in Nederland perspectief moet geven. In Denemarken zijn ze al veel verder en verdienen boeren een goed belegde boterham met biologische producten. Waarom lukt het daar wel?

"Kijk, dit is het eerste wat je ziet als je binnenkomt: biologische eieren, boter, sapjes, groenten. Direct op ooghoogte", zegt mede-oprichter Paul Holmbeck van de biologische belangenorganisatie Organic Denmark over een supermarkt in de Deense stad Aarhus.

40 procent van melk biologisch

Holmbeck is nog even enthousiast als toen hij begon met Organic Denmark. In 30 jaar tijd heeft hij met zijn organisatie biologische producten groot gemaakt in het Scandinavische land.

Zo is 40 procent van de melk die in Denemarken verkocht wordt inmiddels biologisch. Bij bananen en babyvoeding is dat zelfs al bijna 100 procent. Ter vergelijking: in Nederland blijft het totale aanbod op biologische producten steken op een schamele 3 procent

'Denen hebben het omarmd'

"Denemarken heeft biologisch omarmd", zegt Holmbeck. "We hebben supermarkten geholpen om biologische producten zichtbaar te maken in de schappen en om naar klanten te communiceren waarom het goed en gezond is", legt hij uit. "Het is in veel gevallen ook niet veel duurder."

Ook heeft de Deense overheid volgens hem geïnvesteerd in een duidelijk label voor de promotie. "Biologisch voedsel heeft één duidelijk logo dat heel Denemarken kent en waar mensen van houden. Dat heeft enorm geholpen", merkt hij.

Overheid helpt boeren actief

Bovendien wordt niet alleen de consument aangespoord om meer biologisch voedsel te kopen, boeren in Denemarken worden actief geholpen om de transitie naar biologische landbouw te maken.

Zo kunnen ze bijvoorbeeld een zogenoemde 'conversie-check' laten doen om te bepalen hoe ze hun bedrijf moeten aanpassen en of de overgang naar biologisch boeren wel levensvatbaar is.

'Willen we hier aan mee blijven doen?'

Mark Hardebol begon in 2012 als 'normale' boer met zo'n 150 melkkoeien in de buurt van het dorp Ribe, in het westen van Denemarken. De Nederlander heeft de Deense overstap naar biologische landbouw van dichtbij meegemaakt.

Zijn koeien kregen 10 jaar geleden nog krachtvoer en stonden vooral in de stal. Terwijl de rekeningen opliepen en er steeds meer werk bij kwam, lukte het hem nauwelijks om rond te komen. "Willen we hier aan mee blijven doen?" vroeg de boer zich op een gegeven moment af.

Lagere opbrengst, hogere inkomsten

Nee, was zijn conclusie: "Het kan niet zo zijn dat je 80 uur per week werkt en er niets aan overhoudt." Mark kreeg hulp van een biologisch adviseur en besloot het roer om te gooien. "Vroeger leverden mijn koeien 10.000 liter melk per jaar, nu is dat 4.000 liter", vertelt hij.

"De opbrengst is dus veel lager, maar economisch gaat het veel beter met ons", benadrukt de Nederlandse boer in Denemarken. "We hebben minder kosten aan krachtvoer, kunstmest en rekeningen van de veearts. En we krijgen een betere prijs voor onze melk."

Meer subsidies voor biologisch

De overgang ging niet zonder slag of stoot. "We zijn nu 6 jaar verder en de bodem moest echt herstellen van het jarenlange gebruik van kunstmest", legt hij uit. Biologisch boeren wordt in Denemarken volgens hem meer gesteund en gesubsidieerd. "Dat maakt het makkelijker."

De koeien staan nu bijna het hele jaar buiten en eten alleen maar gras, tot grote tevredenheid van de melkveehouder. "Dat het goed is voor de biodiversiteit en het klimaat is natuurlijk ook een groot voordeel."

'Dit moet Nederland ook kunnen lukken'

Volgens Holmbeck van Organic Denmark bewijst zijn land dat er ook voor de Nederlandse landbouw genoeg toekomst is. Eerder adviseerde hij ons kabinet hier al over. Volgens hem is het hoogtijd dat de overheid in actie komt: "Er ligt een hele grote kans die nu nog niet wordt gegrepen."

"Help boeren om te schakelen, help supermarkten met de marketing en zorg dat consumenten begrijpen waarom het belangrijk is: goed voor je gezondheid, goed voor het klimaat, goed voor de natuur", roept hij op. "Er is geen reden waarom in Nederland niet zou kunnen lukken wat in Denemarken ook is gelukt."