Hoe Marten en Oopjen ruzie veroorzaakten tussen een minister en een museumdirecteur

Museumdirecteur Pijbes is nog altijd boos over de weigering van minister van Financiën Dijsselbloem met 160 miljoen bij te springen om twee Rembrandts te kopen. Maar die zegt dat hij niet anders kon. "Dan moet je de wet veranderen, en dat gaat niet."

Ze hingen jarenlang in de Parijse slaapkamer van de familie Rothschild: de schilderijen met de titel 'Marten en Oopjen, portret van een huwelijk'. Met de aankoop werd in de woorden van toenmalig minister Bussemaker 'een historische vergissing hersteld'. Maar al snel ontstond heibel over de schilderijen. De 160 miljoen euro die Wim Pijbes nodig had om beide schilderijen te kopen kwam niet op tafel, en we moesten de schilderijen delen met het Louvre. Dat is de schuld van minister van de toenmalige minister van financiën Jeroen Dijsselbloem, zegt Wim Pijbes van het Rijksmuseum in een documentaire van Oeke Hoogendijk. Dijsselbloem zelf ziet het heel anders.

'Dijsselbloem traineerde'

"Financiën had gewoon die garantie moeten afgeven, klaar", zei de directeur van het Rijksmuseum Wim Pijbes verontwaardigd toen duidelijk werd dat de minister van Financiën niet zou bijspringen bij de aanschaf van de duurste schilderijen uit de Nederlandse geschiedenis.

Volgens Pijbes was het plan om beide schilderijen voor het Rijksmuseum te kopen bijna gelukt. "Door traineren van minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem is het allemaal fout gelopen", vertelt Pijbes tegen documentairemaakster Hoogendijk.

Smekende Pechtold

De museumdirecteur lobbyde samen met de toenmalige D66-voorman Alexander Pechtold intensief om fondsen te verwerven waarmee de schilderijen voor het Rijksmuseum konden worden aangekocht. Pijbes en Pechtold klopten ook aan bij Jeroen Dijsselbloem, die als minister van Financiën naar hun idee wel kon bijspringen.

Dijsselbloem kreeg een smekende Pechtold aan de lijn. Of Dijsselbloem 'alsjeblieft, alsjeblieft, alsjeblieft' wilde helpen. Maar Dijsselbloem's handen waren gebonden. "Ik zei: 'Maar Alexander, ik kan de wet niet overtreden'."

'Pijbes idee om samen met de Fransen te kopen'

De oud-minister vindt het verwijt dat Pijbes hem maakt in de film onterecht, want hij ziet zichzelf niet als de reden dat het plan om allebei de schilderijen te bemachtigen mislukte. Volgens Dijselbloem heeft Pijbes blufpoker gespeeld. Hij wilde de helft van het geld bij particulieren vandaan halen. "Dat lukte bij lange na niet", vertelt Dijsselbloem.

Dus kwam Pijbes bij hem terecht. "Of ik maar even 160 miljoen uit de schatkist wilde halen. Die ruimte was er niet in de begroting. Daarvoor moet je de wet veranderen, maar dat snapten ze niet." Uiteindelijk is Dijsselbloem tevreden met het eindresultaat. "Het was nota bene Pijbes' idee om het samen met de Fransen te kopen. En dat kan was een goed idee. Maar doordat hijzelf naar de pers is gaan lekken gingen in Parijs alle alarmbellen af."