Hoe lang duurt het om in een Leopard 2 te leren rijden? En nog 4 vragen over de tanks voor Oekraïne

Oekraïne krijgt de Leopard 2-tanks, die het verschil op het slagveld moeten maken. De tanks worden gezien als de beste in zijn soort, want: snel en wendbaar. Ze zitten ook boordevol electronica, waardoor opleiden tijd kost. 5 vragen aan een topexpert.

Overste Hans is hoofd land warfare bij Defensie en heeft 16 jaar ervaring met tanks. Als teamcommandant is hij ook betrokken geweest bij de training van Leopard 2-personeel.

1. Oekraïense tankcommandanten denken dat hun mensen binnen 2 weken het gebruik van een Leopard-tank onder de knie hebben. Kan dat?

"Twee weken is heel snel, je bent echt langer bezig. Wat helpt is dat we zien dat Oekraïne goed kijkt wie ze sturen. Als mensen affiniteit hebben met andere typen tanks, dan kan dat schelen. Dan begin je niet vanaf nul. Dan hebben ze de tactiek van 'waar zit de vijand en hoe kom ik ongezien bij hem' al door, dan hoef je met name de knopjes, de radio en de nachtkijkers te leren."

"De belangrijkste vraag is: wat wil je met de tanks kunnen? Raak schieten vanaf 1000 meter op een stilstaand doel is anders dan op 3 kilometer zelfbewegend op een ander rijdend doel treffers kunnen maken."

2. Wat maakt het ingewikkelder dan gewoon op een knop drukken en schieten?

"Het zijn hele geavanceerde systemen met veel opties. Je kan altijd op een knop duwen en een granaat uit de schietbuis laten komen, maar voor raak schieten, doelselectie en munitiekeuze moet je er meer van weten."

"Zo zit er een afstandmeter in met laser, er zitten knoppen in voor windcorrectie, die zitten in oudere typen tanks niet. Als die voor de zijwind van plus 20 naar min 20 draait dan zul je zien dat dat op 1000 meter nog niet uitmaakt, maar dat je op 2,5 kilometer net mis schiet."

3. Hoe lang duurt een opleiding in Nederland?

"In een Leopard 2-tank zitten vier mensen; een bestuurder, een commandant, een lader en een schutter (dat is een persoon meer dan in een Russische tank die de Oekraïners nu gebruiken, red.)."

"De opleiding van een bestuurder duurt het kortst, namelijk 4 weken. Die moet wennen aan de afmetingen van het apparaat, leren om over terreinen met hobbels en kuilen te gaan en die moet leren tactisch te rijden. Dat wil zeggen: laag rijden, zodat de vijand je niet ziet."

"De andere 3 mensen moeten veel electronica bedienen. Voor die functies staat een opleidingsduur van 7 à 8 weken. Hoewel het opleiden van een compleet onervaren commandant, die het overzicht over alles in de tank en daarbuiten moet hebben, ongeveer een half jaar duurt."

4. Wat kan de lengte van de training verkorten?

"Naast de genoemde ervaring die mensen kunnen hebben, hebben we bij het trainen van mensen in Nederland en Duitsland natuurlijk te maken met dingen als de arbeidstijdenwet en de instructie en materialen, bijvoorbeeld een simulator, die we gebruiken voordat we mensen daadwerkelijk in het apparaat laten gaan. Daar kun je natuurlijk tijd besparen, als je haast hebt en alleen het noodzakelijke moet weten."

"Crosstraining maakt dat de dingen weer langer duren. Dat houdt in dat alle bemanningsleden elkaars functies kunnen overnemen, als op het slagveld de bestuurder bijvoorbeeld uitvalt, dat dan de commandant dat overneemt, zodat de schutter kan blijven schieten. Deze training komt bovenop de eigen training, maar die gaat niet zo diep als bij de specialist. Het is alleen voor noodgevallen."

5. Wie bepaalt wanneer er genoeg getraind is?

"Dat zijn in dit geval de Oekraïners en dus niet degenen die de lessen geven. Zij weten welke doelstellingen ze willen bereiken. De Leopard 2 kan heel veel, meer dan andere typen tanks, en zij bepalen hoe hoog de lat ligt."

"Dat zullen ze serieus nemen en ze zullen niet snel na een week al zeggen dat ze het wel weten. Dan is de kans dat je in de echte oorlog tactisch en schiet-technisch treffers boekt kleiner. Maar nogmaals, het is niet aan ons om dat te bepalen."