Hoe het Rode Kruis mensen bij beruchte Sednaya-gevangenis in Syrië helpt om familieleden terug te vinden

Na de val van Assad in Syrië, is de deur van de beruchte Sednaya-gevangenis in Damascus voor het eerst geopend. Eén van de organisaties die daar nu zit, is het Rode Kruis. Zij proberen mensen te helpen hun vermiste familieleden terug te vinden.

Hoeveel Syrische mensen vermist zijn, is niet precies te zeggen. Volgens mensenrechtenorganisaties zijn er sinds de burgeroorlog 100.000 mensen verdwenen, en ook daarvoor zaten al mensen in de gevangenis. Het Rode Kruis probeert te helpen om erachter te komen wat er met die verdwenen mensen is gebeurd. "We zullen alles op alles zetten."

'Enorme puzzel'

"Het gaat een enorme puzzel zijn", vertelt Daniëlle Brouwer van het Nederlandse Rode Kruis. "En het gaat even duren." De organisatie heeft in Syrië twee telefoonlijnen geopend. "Naar de ene lijn kunnen voormalig gevangenen bellen die hun familieleden weer willen vinden en naar de andere kunnen familieleden bellen, ook om de voormalig gevangenen weer te vinden."

Syriërs die in Nederland wonen en vermiste familieleden zoeken kunnen ook bellen. De telefoonnummers zijn te vinden op de site van het Internationale Rode Kruis.

Duizenden namen

Rode Kruis-hulpverleners hebben zelf ook documenten gevonden in de Sednaya-gevangenis. "Onze hulpverleners hebben heel veel documenten zien liggen. Met namen van mensen, medische gegevens, registratielijsten, lijsten van overledenen. Het gaat om duizenden namen." Deze documenten zijn erg belangrijk in de zoektocht naar verdwenen familieleden.

"Het is ook heel belangrijk dat documenten goed bewaard en intact blijven. Het geeft informatie over wat er in alle gevangenissen in Syrië aan verschrikkelijke dingen is gebeurd", vertelt Brouwer. "Er kan opstaan wat er met de gevangenen is gebeurd, of zij nog in leven zijn. En dat is essentiële informatie voor de familie."

Wanhopige familie

Want die familieleden komen de collega's van Brouwer, van zusterorganisatie De Rode Halve Maan, ook tegen in en rondom de gevangenis. "We horen van onze hulpverleners dat er mensen zich aan hen vastklampen en vragen: 'Waar is mijn broer? Waar is mijn zus? Ik weet niet hoe het met mijn familieleden is. Ga ik die ooit nog zien?' Mensen zijn echt hopeloos en wanhopig."

"Het Rode Kruis zal alles op alles zetten om die informatie te vinden. Zodat familieleden elkaar na al die jaren weer kunnen zien of weten wat er met hun familielid is gebeurd."

'Recht op een waardig afscheid'

Ook als een familielid niet meer leeft, is het heel waardevol om dat te weten, zegt Brouwer. "Onzekerheid over het lot van dierbaren is vreselijk. Je wil weten of iemand nog leeft. En ook als iemand niet leeft, heeft die recht op een waardig afscheid en hebben familieleden recht om te weten dat iemand niet meer in leven is."

Of er nog mensen vastzitten in de gevangenis, is ook voor het Rode Kruis niet helemaal duidelijk. "Onze medewerkers zijn daar wel constant aanwezig. We horen ook van mensen dat zij nog stemmen horen ergens, dus dat zal moeten blijken."

Hulpverleners in eigen land

De hulpverleners die nu in de gevangenis bezig zijn, zijn voornamelijk Syriërs die voor de Rode Halve Maan werken. "Die zijn natuurlijk geboren en getogen in Syrië, die hebben een burgeroorlog meegemaakt. Het blijven hulpverleners, maar misschien zijn ze zelf ook wel familieleden kwijtgeraakt in die tijd, dus dat is heel moeilijk."

"Maar juist omdat ze als 'Rode Kruisers' hun eigen mensen kunnen helpen -ze spreken de taal, ze kennen de cultuur -, blijven ze opstaan en doorgaan."