Hoe gaat de Oekraïense opmars in het oosten? En 4 andere vragen over het tegenoffensief aan hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga

De Russen werden totaal verrast door de snelle opmars van de Oekraïners rondom Charkov. Het succes van de Oekraïners is het gevolg van een strategische misleidingscampagne van Zelensky, vertelt hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga.

1. De Oekraïense strijdkrachten rukken op in het oosten, hoe zit dat?

Oekraïne is rondom Charkov ineens bezig met een opmars met een heel hoog tempo, beschermd en ondersteund door artillerie en vliegtuigen. Dat hebben we niet eerder gezien. De combinatie van pantserwagens op de grond, artillerie vanuit het buitenland en de inzet van vliegtuigen door Oekraïne verklaart waarom de Oekraïners zo succesvol zijn geweest en binnen twee à drie dagen wel 50 kilometer diep het Russische terrein in zijn gekomen.

Vandaag hoorden we dat ze de belangrijke stad Izjoem hebben heroverd. Hiermee weten ze alle logistieke aanvoerlijnen die via het spoor van het noorden naar de Donbas-regio in het zuiden lopen, af te sluiten voor de Russen. Russische troepen trekken zich nu terug in omliggende steden, omdat ze anders waarschijnlijk worden omsingeld door de Oekraïners. Dan zouden wel tien tot 20.000 man aan Russische troepen in de val zitten. Dat is het verrassende van wat we momenteel daar zien.

2. Oekraïne was toch juist bezig met een offensief in het zuiden?

In het zuiden hebben we een offensief van Oekraïne dat heel erg langzaam gaat. Toen het daar eenmaal op stoom kwam en de Russen gecommitteerd waren aan het vechten met de Oekraïners daar, is Oekraïne de afgelopen dagen begonnen met een offensief rondom Charkov, waar ze in rap tempo oprukken. De Russen zijn hierdoor echt overrompeld en zijn echt in verwarring omdat ze dit niet hadden zien aankomen. We horen berichten over troepen die op de vlucht slaan en hun militair materiaal achterlaten en zelfs over soldaten die zich over geven.

3. Hoe reageert het Russische leger op deze nieuwe tegenaanval?

We horen nu al dat de Russen bezig zijn met het plannen van een tegenaanval. De logistieke aanvoerlijnen zijn cruciaal voor wat er in de Donbas gebeurt. De Oekraïners hebben die spoorlijnen nu ingenomen, maar zijn natuurlijk wel nog steeds erg kwetsbaar voor een tegenaanval. De verwachting is dan ook dat de Oekraïners zullen proberen om het gebied dat ze hebben gewonnen te consolideren, te behouden, en om daar nieuwe wapens naartoe te brengen, zodat ze dit gebied ook kunnen verdedigen wanneer de Russen weer een tegenaanval inzetten.

4. Heeft het Oekraïense leger de Russen om de tuin geleid?

Zeker, vanuit het Oekraïense front was er sprake van een strategische, bewuste misleidingscampagne. Een aantal weken geleden bracht president Volodymyr Zelensky naar buiten dat ze zich in deze oorlog zouden gaan focussen op Cherson, in het zuiden van Oekraïne. Daardoor werd het Russische leger gedwongen om meer troepen die kant op te sturen om de gebieden de ze hebben ingenomen daar te verdedigen.

In de tussentijd is Oekraïne ook rondom Charkov, 1500 tot 2000 kilometer verderop in het noordoosten, dat is net zo groot als de afstand tussen Amsterdam en Marseille, begonnen met een aanval. Dus als je eenmaal je troepen in het zuiden hebt, kun je die niet zo maar meer verplaatsen, want dat zijn enorme logistieke operaties. Zelensky heeft de Russen dus in een valstrik gelokt door te hinten op een offensief in het zuiden, maar door tegelijkertijd ook vol in de aanval te gaan in het noordoosten, waar op dat moment veel minder Russische tegenstand was.

5. Hebben de Oekraïners genoeg middelen om deze strijd te winnen?

Oekraïne heeft hoe dan ook genoeg aantallen qua troepen, maar dat is maar het begin. Bovenal hebben ze logistieke voorraden en wapensystemen nodig om de strijd voort te zetten. Vandaar dat Zelensky ook de oproep heeft gedaan aan het Westen om door te gaan met de steun die ze leveren aan Oekraïne, in de vorm van wapenleveranties, munitie of geld. Dat bepaalt in hoeverre Oekraïne het offensief kan voortzetten. Oekraïne blijft afhankelijk van de bereidheid en steun van het Westen.