Hoe de Russische oppositie vanuit het buitenland plannen maakt voor een Rusland na Poetin

De grote namen van de Russische oppositie willen vanuit het buitenland een perspectief bieden voor een Rusland na Poetin. Samen werken ze aan plannen voor hervormingen, maar hoe haalbaar zijn die? "De oppositie gaat Poetin niet ten val brengen."

Het gaat om: Sergei Guriev, Michail Chodorkovski, Vladimir Kara-Murza en Alexei Navalny. Het waren eerder al stuk voor stuk serieuze uitdagers van president Poetin. Daar betaalden ze ook allemaal een serieuze prijs voor. Toch werkt deze groep, ondanks politieke verschillen, nu samen aan een plan voor Rusland ná Poetin.

Oppositieleden samenbrengen

Guriev was ooit een voorname econoom in Moskou, maar heeft sinds 2013 de stad niet meer gezien. Hij vluchtte na een ontmoeting met de veiligheidsdiensten van Poetin. Nu is hij hoogleraar in Parijs en heeft hij de belangrijkste oppositieleden bij elkaar gebracht.

Die oppositieleden zijn oliemagnaat Chodorkovski, die 10 jaar vastzat in een Siberisch strafkamp. Naast hem ook publicist Kara-Murza, die twee moordaanslagen overleefde, en Garri Kasparov, die in de gevangenis zat vanwege zijn politieke activiteiten. En advocaat Navalny, die op dit moment nog steeds in een strafkamp zit.

'Stevig signaal'

"Dit zijn de grote jongens van de Russische oppositie", zegt Hans van Koningsbrugge, hoogleraar Russische geschiedenis en politiek aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Dat ze nu samenwerken is niet vanzelfsprekend."

"Ze vertegenwoordigen verschillende politieke stromingen en denken anders over de toekomst van Rusland", vertelt hij. "Dat ze die verschillen nu achter zich laten en gezamenlijk aan plannen werken is wel een stevig signaal."

Informele plannen

De groep heeft informele plannen voor economische hervormingen, die hard nodig zijn voor de economie die volledig afhankelijk is van gas en olie. Ook maken ze plannen voor buitenlandse samenwerking en staatsrechtelijke hervormingen.

"Ik begrijp heel goed dat de gedachten die kant op gaan", zegt Van Koningsbrugge. "Rusland zal steun nodig hebben in een tijdperk na Poetin. Het is de vraag hoe ver Europa wil gaan, en ook hoeveel steun de Russen zullen durven vragen zonder het gevoel gezichtsverlies te lijden."

'Nooit bewezen in Rusland'

Of het ook een succes gaat worden in Rusland, is volgens Van Koningsbrugge nog maar de vraag. "Veel van deze mensen wonen al jaren niet meer in Rusland. Iemand als Chodorkovski is lang niet overal geliefd, omdat hij als oligarch ook veel geld heeft verdiend aan Russische staatsbezittingen."

"Deze mensen zijn ook een beetje de darlings van het westen", legt hij uit. "Ze schetsen een toekomst voor Rusland die wij herkenbaar vinden en toejuichen. Maar ze hebben zich nog nooit echt bewezen in Rusland."

Pluriformiteit in Rusland

Toch is het wel belangrijk dat dit tegengeluid er is, legt de hoogleraar uit. "Het is heel belangrijk dat de Russen zien dat er meer is buiten Poetin. Ze zien een uniform systeem, en het is heel belangrijk dat ze zien dat er ook in Rusland pluriformiteit is", zegt hij.

"Deze oppositie gaat Poetin niet ten val brengen", voegt hij toe. "De kring rond Poetin is erg klein. Misschien dat de mensen uit de veiligheidsdiensten en het leger nog het meeste kans maken. Maar vrijwel iedereens lot aan de top is verbonden aan dat van Poetin, dus het is niet zo dat het makkelijk te zeggen is."