Het aantal islamitische scholen neemt toe: 'De beeldvorming is verbeterd en dat zie je ook terug in de onderwijskwaliteit'

Het islamitisch onderwijs is in opmars. In de afgelopen tien jaar is het aantal leerlingen op islamitische basisscholen met 60 procent gestegen. Ook de kwaliteit van het onderwijs gaat omhoog.

Het aantal leerlingen in het islamitisch basisonderwijs steeg van 9.324 in 2008 naar 15.078 in 2018. Dit blijkt uit cijfers van Dienst uitvoering Onderwijs (Duo), opgevraagd door De Volkskrant. Volgens religiewetenschapper en onderwijskundige Cok Bakker, verbonden aan de Universiteit Utrecht, heeft deze groei te maken met de kwaliteitsslag die het islamitisch onderwijs heeft gemaakt. "Het bestuur is beter georganiseerd en daarmee is de beeldvorming ook verbeterd. Dat zie je terug in de onderwijskwaliteit."

'Je leert van wieg tot graf'

Islamitische scholen scoren al 5 jaar op rij het beste op de Cito-toets. "Ik begrijp die goede score heel goed", zegt lerares Debbie Dussel, die zes jaar lang op de As-Soeffah basischool in Amsterdam Zuid-Oost werkte.

"Vanuit de islam geldt: 'je leert van wieg tot graf'. Ik werk al 17 jaar in het onderwijs, maar nergens zag ik zo'n grote betrokkenheid van ouders als op deze islamitische basisschool. De prestatiedrang is groot, zowel bij ouders als bij de kinderen. En bij hen geldt ook heel duidelijk: luister naar de leraar, anders krijg je het je thuis te horen." Nederland telt twee islamitische scholen die voortgezet onderwijs bieden en 54 islamitische basisscholen. Niet iedereen juicht de groei ervan toe. Tegenstanders zijn bang om grip op de lesstof of progressieve normen en waarden te verliezen. Sommigen pleiten voor afschaffing van wetsartikel 23, waarin de vrijheid van onderwijs staat beschreven.

'Ons soort mensen'

"Dat vind ik te kort door de bocht", zegt religiewetenschapper en onderwijskundige Cok Bakker. "Ik snap dat verzuiling op basis van geloof misschien te ouderwets is geworden. Maar het is een illusie om te denken dat als je scholen allemaal openbaar maakt, deze allemaal hetzelfde worden. Dan gaan juist weer andere variabelen meespelen; sociaal-economische factoren, de wijk waarin de school staat, etniciteit. Er zijn rapporten verschenen over het mechanisme dat ontstaat van scholen die alleen 'ons soort mensen' aan zich binden. Dan is religie minder belangrijk geworden, maar komen verschillen dus op deze manier weer bovendrijven."

Bakker wijst op de vrijheid die scholen hebben om eigen invulling aan het onderwijs te mogen geven. Met een ondergrens aan wat niet kan, op basis van politieke afspraken. "Maar het moet niet zo zijn dat de politiek de hele inhoud van de lesstof gaat bepalen. Die vrijheid voor scholen zou ik niet kwijt willen."

Onderwijs staat op één, religie op twee

Onbekend maakt onbemind, denkt lerares Debbie Dussel. "Ik kreeg de kans op deze school te werken en het leek mij interessant. Ik was eerst ook bang van mannen met baarden in lange jurken, om het zo maar even te zeggen. En ik vond het belachelijk dat mannen vrouwen geen handen schudden. Maar nu begrijp ik ze. Het draait juist om liefde en respect tussen man en vrouw, daar is niets mis mee."

Dussel noemt de As-Soeffah basisschool heel tolerant. Kleuters kregen er ook 'les' in Sinterklaas en Kerst en als niet-gelovige was zij welkom om op deze school les te geven. En daarin zit volgens haar de crux: "Zolang onderwijs op de eerste plaats staat en religie op de tweede, vind ik het niet nodig om religieus onderwijs helemaal af te schaffen." Ook al had ze haar twijfels bij gescheiden gymles aan jongens en meisjes, of hoorde ze van collega's op andere, strengere islamitische scholen dat daar geen Sesamstraat mocht worden gekeken 'omdat het 'bewegende beelden zijn'. Zolang onderwijs op de eerste plaats blijft staan, moet er ruimte zijn voor verschillen.

Leren van diversiteit

De voorzitter van de koepelvereniging van islamitische schoolbesturen stelde dat geloofsidentiteit van islamitische scholen bijdraagt aan de onderwijskwaliteit. Daar is Cok Bakker het niet helemaal mee eens.

"Van diversiteit kun je ook veel leren. Verzuiling maakt dat scholen zich aanpassen aan wat leerlingen thuis al leren. Door diversiteit bereid je kinderen beter voor op de maatschappij."