Hervormingen Belastingdienst 'kunnen binnen één kabinetsperiode', zegt oud-staatssecretaris van Financiën

In de afhandeling van de toeslagenaffaire loopt alles behalve goed en snel. Maar de toeslagen hadden nooit onder de Belastingdienst mogen vallen, betoogt oud-staatssecretaris van Financiën Steven van Eijck.

Van Eijck was staatssecretaris in Balkenende I, is fiscaal econoom en ook kroonlid van de Sociaal Economische Raad. Hij schreef eerder dit jaar een plan voor toenmalig informateur Mariëtte Hamer om het belastingstelsel op de schop te gooien. Vooral het feit dat de toeslagen onderdeel uitmaken van de Belastingdienst is Van Eijck een doorn in het oog.

Een van de grootste fouten

"Een organisatie die geld int en tegelijkertijd geld verdeelt, dat kan niet samen gaan. Het is een van de grootste fouten die er is gemaakt in politiek Den Haag. In mijn tijd als staatssecretaris heb ik me daar steeds weer tegen verzet. In andere landen werkte dat ook niet zo. Dat het toch is gebeurd, daarvan zien we de gevolgen nu dus nog altijd."

Maar waar moet je dan wél naartoe met de toeslagen? Ook daar heeft Van Eijck ideeën voor: "Je hebt de huurtoeslag, dat moet gewoon vallen onder het gemeentelijk huurbeleid. De zorgtoeslag moet meteen verrekend worden met je zorgverzekeraar en de kinderopvangtoeslag; die komt dan meteen terecht bij de kinderopvang. Kortom: alle toeslagen komen dan terecht op de plek waar ze voor bedoeld zijn."

Beste belastingdienst ter wereld

"In mijn tijd (2002/2003, red.) was onze Belastingdienst een van de beste van de wereld. Wij vertelden andere landen hoe wij ons werk deden. Mensen waren trots om te werken bij de Belastingdienst, daar moeten we weer naar terug", zegt Van Eijck.

"Het was bijna een grote familie daar. En dat is nu zeker niet het geval." Ook denkt van Eijk dat het belastingstelsel op de schop moet én dat dat relatief snel kan.

In een kabinetsperiode

"Natuurlijk heb je nu 19 fracties die allemaal voor hun eigen achterban opkomen en dus ook als het gaat om wetgeving over belastingtechnische zaken. Maar waar iedereen het wel over eens lijkt te zijn is dat het systeem van de toeslagen weg moet bij de Belastingdienst."

Waar een wil is, is een weg, zegt Van Eijck. "Je wil niet dat hier nog meer kabinetten over vallen, dus het zou in een volgend kabinet gewoon moeten lukken, ook in die kabinetsperiode van 4 jaar."

Openheid van medewerkers

"Een van mijn voorstellen is ook dat de ambtenaren van de Belastingdienst vrank en vrij moeten kunnen zeggen welke afwegingen iemand heeft genomen bij het besluit om een belasting te innen."

"Dan hoef je ook niet veel weg te laten als er documenten worden opgevraagd, want dat is tot nu toe het geval. Dat maakt het lastig om aan informatie te komen."

'Ze doen moeilijker dan nodig'

De oud-staatssecretaris vindt ook dat politici vaak moeilijker doen dan nodig is om de regels te veranderen. "Je hoort politici vaak zeggen: 'Het is allemaal zo moeilijk want de regels zijn moeilijk', maar zijn de wetten er nu voor de mensen of zijn de mensen er voor de wetten?"

"Voor aanpassingen moet een Tweede Kamer óók willen meewerken. Je kunt niet tegen de gedupeerden zeggen: we gaan door op de ingeslagen weg. Dat kun je echt niet maken." Volgens Van Eijck moet de Tweede Kamer en het kabinet een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid nemen.