Grote zorgen over toekomst bij binnenvaartschippers na schorsing keuringsinstantie: 'Je loopt tegen een muur op'

Er is grote onrust onder binnenvaartschippers. Vracht- en tankschepen dreigen stil komen te liggen, omdat schippers niet op tijd over de juiste papieren beschikken door de schorsing van een groot keuringsbedrijf. En geen papieren betekent: niet varen.

Zonder inspectie - en dus de juiste papieren - kunnen schepen niet gaan varen. Dat zou ervoor kunnen zorgen dat honderden schippers zonder werk komen te zitten.

APK voor beroepsvaart

Binnenvaartschepen moeten eens in de zoveel jaren worden geïnspecteerd. Een soort APK voor de beroepsvaart. Maar het bedrijf dat verreweg de meeste keuringen verricht in de scheepvaart, het Nederlands Bureau Keuringen Binnenvaart (NBKB), werd eind oktober geschorst door de verantwoordelijke instantie. En de overgebleven keuringsinstanties kunnen de aanvragen niet aan.

"Wij zijn volledig afhankelijk van die keuringsbedrijven", zegt Peter van Veen, voorzitter van de Algemeene Schippers Vereniging (ASV). "Onze mensen zijn bezorgd: 'Wat nu? Waar moeten we heen? Wat als de NBKB niet meer terugkomt?'"

1 jaar wachten

Uit een rondgang onder tientallen binnenvaartschippers blijkt dat 60 procent zich grote zorgen maakt, vertelt Van Veen. "Veertig schippers zeiden nu middenin het traject te zitten van een keuring en niet te weten hoe ze verder moeten. Bij sommigen loopt het certificaat binnen 3 maanden af, dan gaat de tijd echt dringen. 'Komt m'n certificaat nog wel op tijd?'"

"Tussen de keuring en het verkrijgen van het certificaat kan een jaar zitten", legt de schippersvoorman uit. "Tijdens de keuring wordt een schip op wel 1500 punten en veiligheidseisen doorgelicht. Een keuring neemt daarom gauw enkele dagen tot een week in beslag. En dan komt na een paar weken een rapport waar je als schipper mee aan de slag moet, qua reparaties. Dat kan in de meeste gevallen reden zijn voor een herkeuring. En dan moet dat certificaat afkomen, maar daar gaat de meeste tijd in zitten."

Maanden vooruit plannen

Vanwege het uit het water takelen van een vrachtschip, moet een schipper vaak al 4 of 5 maanden van tevoren een werf reserveren om gekeurd te worden. "Dan begrijp je ook waarom schippers maanden vooruit moeten plannen als ze hun certificaat moeten verlengen. Voor een schipper is een tijdige keuring en het op tijd ontvangen van een nieuw certificaat natuurlijk van levensbelang voor de bedrijfsuitoefening."

Ook schipper Onne Steneker heeft last gehad van de lange wachttijden bij inspectie. Het schippersbestaan zit in zijn bloed, vertelt Onne. "Mijn ouders varen, mijn opa heeft gevaren en die ouders hebben ook gevaren. En dan echt van sleepbootjes naar sleepschip naar vrachtschepen en dan zo verder."

'Frustreert enorm'

Maar zijn bestaan als schipper was een tijd onzeker, omdat zijn certificaat verliep en er geen nieuwe geregeld kon worden. "Je bent machteloos, je loopt tegen een muur op. Het frustreert enorm."

Onne: "Op de dag dat ons certificaat verliep, heb ik weer gebeld: 'Vandaag is de dag, wat moet ik nu doen?' Ze reageerden: 'We raden u aan uw schip niet meer te gebruiken'." Op dat moment lag Onne in Duitsland. "Ik vroeg: 'Hoe lang gaat het duren? Want ik wacht al 3 maanden en na nog 3 maanden is het klaar met mijn bedrijf'."

Rol minister

Onne kreeg gelukkig, na tussenkomst van de Schippersvereniging, toch zijn certificaat. Maar de problemen zijn daarmee nog niet uit de lucht. "Er zijn nog honderden die tegen dezelfde problemen aanlopen, voor wie de oplossing niet gevonden is. Bij ons was het nog simpel, het ging alleen om de papieren. Maar als er ook daadwerkelijk gekeurd moet worden, heb ik geen idee hoe ze dat voor elkaar gaan krijgen."

De schippersvereniging heeft de zorgen neergelegd bij zowel het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat als de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), maar kreeg volgens Van Veen geen inhoudelijke of hoopvolle reactie. "De minister moet gewoon zorgen dat we op tijd de vereiste papieren krijgen."

Toch doorvaren?

Een schipper die doorvaart met een verlopen certificaat krijgt met de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) te maken, die het schip 'bestuurlijk' kan stilleggen en een boete kan opleggen aan de schipper.

Hoewel de ILT verantwoordelijk is voor de betrouwbaarheid van de afgegeven certificaten, worden de keuringen hoofdzakelijk uitgevoerd door drie private keuringsinstanties: het Nederlands Bureau Keuringen Binnenvaart (NBKB) -dat nu dus geschorst is-, Register Holland en Bureau Scheepvaart Certificering.

Reden van schorsing

'De reden van de schorsing vloeit voort uit gebreken in de borging van de onpartijdigheid en gebreken in de bedrijfsuitoefening', zo luidde de omschrijving van Mark Harbers, minister van Infrastructuur en Waterstaat, begin november in een brief aan de Tweede Kamer.

Die schorsing kan maximaal 6 maanden duren. Als NBKB er niet op tijd in slaagt om intern de nodige verbeteringen door te voeren, volgt de definitieve intrekking van de accreditatie. Dan is het einde oefening voor de Rotterdamse keuringsinstantie.

'Bijzondere gevallen'

De minister raadde in zijn Kamerbrief schippers aan om zich te melden bij de andere keuringsinstanties. Maar die hebben aangegeven niet of nauwelijks extra capaciteit te hebben om het wegvallen van de grote branchegenoot NBKB op te vangen. Een knelpunt dreigt dus voor schippers bij het aanvragen of verlengen van hun certificaat.

"De mogelijkheid wordt bekeken om in bijzondere gevallen op basis van de binnenvaartsregeling het certificaat voor een periode van 6 maanden te verlengen", stelt Harbers als noodoplossing voor. Een woordvoerder kan niet toelichten wat die 'bijzondere gevallen' zijn. Ze laat weten dat de minister de zorgen van de schippers goed begrijpt en met instanties in gesprek is om te zorgen dat de scheepvaart niet komt stil te vallen.