'Groeiplannen Schiphol zijn schandalig, het is nu al niet te doen'

Het kabinet vindt dat Schiphol groei voortaan moet verdienen. Pas als de overlast van het vliegverkeer aantoonbaar is verminderd mag er meer worden gevlogen. Maar hoe mooi dat ook klinkt, de omgeving gelooft er bitter weinig van.

"Volslagen onzin. Bijna misdadig. Schandalig." Annemieke Holla uit Aalsmeer heeft geen goed woord over voor de aangekondigde groei van Schiphol. Minister Cora van Nieuwenhuizen zei begin deze maand dat Schiphol met maximaal 40.000 starts en landingen per jaar mag groeien. Schiphol zal die groei moeten verdienen.

Niet tellen

Groeien mag alleen als de overlast aantoonbaar is afgenomen, vindt de minister. De luchthaven zit nu tegen zijn plafond, want het maximale aantal van 500.000 vliegbewegingen is bereikt. Holla gelooft niets van de woorden. "Groeien met minder hinder. Dat kán helemaal niet. Dat kon alle vorige keren ook niet. Dat is de afgelopen 40 jaar dat we hier wonen wel gebleken."

Sinds 1980 wonen Holla en haar man in het verlengde van de Aalsmeerbaan. Ze heeft tijden gekend dat er slechts af en toe een vliegtuig over vloog. Verjaardagen vierde ze 's zomers in haar tuin, nu steevast binnen. Hoeveel toestellen er op een gemiddelde dag over haar dak razen? "De afgelopen weken elke 2 minuten één, maar tellen doe ik ze niet. Want dan word je helemaal gek. Dan is er niet meer mee te leven."

Gierend geluid

Beloftes van hinderbeperking heeft ze al zo vaak gehoord, verzucht Holla. Ze wordt geregeld onderbroken doordat er een vliegtuig met meer dan 80 decibel over haar dak scheert. Er is nooit iets van terecht gekomen. Stillere vliegtuigen? Als dat vervolgens tot meer vluchten leidt heb je nooit meer rust. En bij het landen schakelen ze soms terug. Dat geeft een gierend geluid. Af en toe is het ook gewoon beangstigend."

Aalsmeer en omgeving kregen het de afgelopen jaren zwaar te verduren. Een groot deel van de groei van het vliegverkeer op Schiphol ging via de Aalsmeerbaan en de Zwanenburgbaan, de twee banen die Aalsmeer veel overlast bezorgen. En dat terwijl er is afgesproken dat juist deze banen zoveel mogelijk zouden worden ontzien omdat ze over bewoond gebied gaan.

Huilend aan de keukentafel

Wethouder Robbert-Jan van Duijn heeft zijn cijfers paraat. "Het aantal starts en landingen op de Aalsmeerbaan nam in 4 jaar tijd met 30 procent toe, op de Zwanenburgbaan zelfs met 50 procent. Er zijn dagen waarop er meer dan 500 vliegtuigen over de daken gaan."

Veel inwoners spreken hem aan op de plannen van de minister, soms geëmotioneerd. "Laatst ging ik op bezoek bij een echtpaar. Ze zaten huilend aan de keukentafel. Het is voor die mensen nu al onleefbaar." Vaak krijgen Aalsmeerders de opmerking naar hun hoofd: 'Maar dat weet je toch als je bij Schiphol gaat wonen?' Volgens Van Duijn wordt daar veel te makkelijk overheen gestapt. "Ze beseffen niet wat dat betekent als je hier geboren en getogen bent, je sociale leven hebt en werkt."

Minder hinder op papier

Ook wethouder Van Duijn is allerminst gerust op de plannen van de minister. "Je kunt vertrouwen hebben in wat ze voorstelt, maar als je dit dossier al lang volgt heb je gezond wantrouwen. Ik heb dat ook en dat is denk ik wel terecht. Er wordt al heel lang gesproken over minder hinder, maar tot dusver heeft ons dat niets opgeleverd."

Zo is 4 jaar geleden al onderzocht of de overlast in de regio verminderd kon worden, zoals minder nachtvluchten en andere vliegprocedures. Conclusie: vrijwel geen enkele maatregel bleek haalbaar. "Waarom zou het dan nu wel kunnen?", vraagt Van Duijn zich af. Hij heeft weinig geloof in de belofte van stillere vliegtuigen. "Als vliegtuigen 70 decibel produceren en dat wordt 67 decibel, is dat mooi. Maar wat staat daar tegenover? Als daardoor meer gevlogen kan worden, is dat dan minder hinder in de werkelijkheid of alleen minder hinder op papier?"

'Hoe meet je afname van hinder?'

Het verleden geeft inderdaad aanleiding tot scepsis, erkent Menno Huijs. Hij promoveerde in 2009 met zijn onderzoek naar 25 jaar Schipholbeleid. Conclusie van die studie: jarenlang is er door de overheid toegerekend naar groei. Hij volgt het Schipholdossier nog steeds met bovengemiddelde interesse en ziet een patroon. "De afgelopen 30 jaar zeiden alle ministers: 'Schiphol kan groeien én we gaan de leefkwaliteit verbeteren.' Maar de daad bij het woord voegen bleek altijd ingewikkeld."

Ook nu dreigt er volgens Huijs "met slimme rekentrucs" te worden toegerekend naar groei. Tenzij Van Nieuwenhuizen écht schoon schip maakt. "Als je het over minder hinder hebt is de eerste vraag: waar heb je het dan over? Alleen over geluid, of ook over fijnstof, stikstof en veiligheid? Want dat is ook echt hinder. En hoe meet je of dat ook echt afneemt? Daar zul je met elkaar een eerlijke en transparante methode voor moeten vaststellen. Als dat lukt kan het prima werken."

Mensen uitkopen

Vooralsnog zegt wethouder Van Duijn onomwonden 'Nee' tegen groei naar 540.000 vliegbewegingen. Nog meer vliegtuigen over zijn gemeente noemt hij onbespreekbaar. "De balans is nu al zoek. Als je toch vindt dat je kunt groeien mag je hier naartoe komen om te vertellen welke oplossingen er zijn en het aan de mensen uitleggen."

"En dan heb je het niet meer over hinderbeperking maar over het uitkopen van mensen", zegt Van Duijn. "Dat kan ook niet want dan zou je een dorp als Aalsmeer moeten opgeven. Dat is voor mij geen optie."

Uitnodiging voor de minister

Van Duijn hoopt dat Van Nieuwenhuizen zijn dorp binnenkort een keer bezoekt om de overlast zelf te ervaren. Een aantal uitnodigingen aan haar adres bleven tot dusver onbeantwoord. "Spijtig", noemt Van Duijn dat. "Als je als minister zo'n besluit neemt moet je wel weten waar je het over hebt."

Ook bij Annemieke Holla is de minister welkom. "Laat mevrouw Van Nieuwenhuizen zelf maar eens komen kijken. Ik nodig haar graag uit. En dan hoop ik niet dat ze op dat moment geen vliegtuigen over laten komen, want zo sceptisch word je wel. Maar ik ben er eigenlijk van overtuigd dat als zij ervaart wat wij dagelijks ervaren ze ook zelf zal zeggen: 'Dit is niet te doen'."