Tv-uitzending EenVandaag 27-05-2014

Provinciale Staten van Brabant maken zich ernstige zorgen over een nieuwe vorm van milieucriminaliteit die een rechtstreekse bedreiging vormt voor de waterkwaliteit in het zuiden. Drugsbendes die synthetische drugs fabriceren lozen op zorgwekkende schaal zeer giftig drugsafval rechtstreeks op het riool. 

Duizenden liters chemicaliën komen zo in het rioolwatersysteem terecht, waarschuwt het Nederlands Forensisch Instituut in EenVandaag. De fracties van D66, VVD en SP in de Brabantse Staten eisen met spoed een onderzoek naar de lozingen en de gevolgen voor het drinkwater.

Milieudrama

De VVD noemt het gegeven dat de lozingen al een tijd gaande zijn 'een potentiële milieuramp' en reden om in te grijpen. "Het is vijf over twaalf". Na het dumpen van vaten gif in natuurgebieden kiezen de bendes nu vaker voor afvoeren via het watersysteem. Brabant worstelt al langer met de gevolgen van de omvangrijke illegale XTC-'industrie' die zich in het zuiden concentreert. Steeds vaker worden grootschalige dumpingen en lozingen van drugsafval in het buitengebied aangetroffen. In 2011 kwamen er 60 dumpingen aan het licht, in 2013 was dat aantal verdubbeld tot 150 en dit jaar stond de teller in januari al op 26. Vorig jaar werden er 44 labs opgerold.

Het Nederlands Forensisch Instituut waarschuwt in de uitzending voor deze "nieuwe ontwikkeling van grootschalige lozingen op professionele wijze met enorme hoeveelheden". Volgens onderzoeker Marnix Hoitink, die regelmatig onderzoek doet in aangetroffen XTC-labs, gaan er "duizenden liters giftige stoffen het riool in". "Er moet nu gekeken worden naar wat de schadelijke effecten zijn voor mens en milieu."

Onderzoek drugsresten

Studies naar drugsresten in het rioolwater wijzen op onverklaarbare hoeveelheden amfetamine en MDMA - bestanddelen van XTC - in het watersysteem. Een Europese studie in tientallen steden, waaronder Eindhoven en Utrecht, wijst uit dat XTC-resten lang in het rioolwater achterblijven. De onderzoekers meten in het rioolwater de mate van XTC-consumptie, die kan worden teruggevonden via de urine van drugsconsumenten.

In dat onderzoek vonden ze al in 2010 en 2011 opvallende 'pieken' in de meetsteden: in Utrecht zat 20 keer zoveel MDMA in het riool dan gemiddeld, waarschijnlijk te verklaren door een politie-inval in een drugslab. En in Eindhoven vonden ze concentraties drugsafval die 14 keer de normale hoeveelheid overstegen - vermoedelijk door een lozing. In korte tijd ging er zo'n 5 kilo amfetamine doorheen. En in de studie dit jaar werd verricht was hetzelfde patroon te zien.

Dreigende milieuramp

In EenVandaag een reportage over deze dreigende milieuramp. We spreken met onderzoeker Marnix Hoitink van het Nederlands Forensisch Instituut. Hij wordt als expert zo'n 15 keer per jaar bij de ontmanteling van grote drugslabs betrokken. Hij signaleert dat de labs groter worden en meer op het riool lozen. Verder reageert hoogleraar drinkwatertechnologie Jan Peter van der Hoek van de TU Delft.

Ook commentaar van de Statenleden Martijn van Gruijthuijsen (VVD) en Nico Heijmans (SP).

Op Radio EenVandaag spreken we met D66-fractievoorzitter Anne-Marie Spierings die pleit voor een snel onderzoek naar de drugslozingen en een gezamenlijk optreden van Waterschappen, drinkwaterbedrijven en Provincie om de milieuschade zoveel mogelijk te beperken.