'Gevallen' Dirk Scheringa vecht terug: 'DSB is bewust kapot gemaakt'
Was het faillissement van de DSB Bank een opzetje? Duwde de politieke en bancaire top van Nederland, aangevoerd door ex-minister Wouter Bos en voormalig DNB-president Nout Wellink, de bank bewust het ravijn in? Oud-topman Dirk Scheringa is er van overtuigd dat hij moedwillig pootje is gelicht en wil dat, negen jaar na het bankroet, alsnog aantonen voor de rechtbank in Den Haag.
De verklaringen van cruciale getuigen, destijds werkzaam in de top van DNB en het ministerie van Financiën, moeten duidelijkheid scheppen. Scheringa en zijn advocaat Geert Jan Knoops willen bewijzen dat de toezichthouder op zijn minst haar zorgplicht heeft geschonden, door onvoorzichtig om te springen met vertrouwelijke informatie over het redden van de bank. Met de getuigenverklaringen wil het kamp-Scheringa de toezichthouder voor de rechter dagen en een schadevergoeding claimen.
Oproep aan spaarders
Hamvraag in Scheringa's strijd is: wat gebeurde er precies in het weekend van 11 en 12 oktober 2009? DSB verkeert dan al dagen in zwaar weer. Anderhalve week eerder heeft bedrijfshorzel Pieter Lakeman rekeninghouders live in een uitzending van Goedemorgen Nederland opgeroepen hun geld weg te halen bij DSB. De oproep mist zijn uitwerking niet: de bank raakt 600 miljoen van de 4,2 miljard euro aan spaargeld kwijt. Het is voor De Nederlandsche Bank het teken om, in alle vertrouwelijkheid, op zoek te gaan naar een partij die de bank wil en kan overnemen. Maar de pogingen lopen op niets uit. Het doet DNB besluiten om op zondag 12 oktober een noodregeling aan te vragen. Het is een ultiem redmiddel, waarvoor de rechtbank toestemming moet geven.
Verbijstering na uitspraak rechter
Iedereen rekent er op dat de rechter dat groen licht ook zal geven. Maar tot ieders verbijstering besluit de Amsterdamse rechtbank zondagnacht, na enkele uren beraad, anders: de situatie bij DSB is zorgelijk, maar de uitstroom van geld is langzaam tot stilstand gekomen. De solvabiliteit en liquiditeit van de bank rechtvaardigen (nog) geen noodregeling.
Lek naar de Volkskrant
Maar dan is er een lek. De Volkskrant schrijft de volgende ochtend prominent op de voorpagina dat "het doek voor DSB lijkt te zijn gevallen." De krant heeft lucht gekregen van de noodregeling en meldt dat de rechtbank diezelfde nacht over de aanvraag gaat beslissen. Het blijkt de nekslag voor Scheringa. Voor de tweede keer ontstaat een bankrun: spaarders halen massaal hun geld weg. DNB vraagt opnieuw een noodregeling aan en de rechtbank kan niet anders dan deze dit keer toe te kennen.
500 mensen op de hoogte
Of de informatie bewust naar de media is gelekt, zal ook volgens Knoops en Scheringa moeilijk te bewijzen zijn. Maar DNB heeft er volgens hen niets aan gedaan om een lek te voorkomen of, naderhand, de schade te beperken. "De staat en DNB hebben DSB-bank op deze manier bewust om laten vallen", meent Knoops. "Tijdens dat weekend wisten al zoveel mensen van de mogelijke noodregeling. Meer dan 500 mensen binnen en buiten de Nederlandsche Bank wisten van de plannen een noodmaatregel aan te vragen. De kans op lekken werd daardoor erg groot." Dat DNB en de staat niets deden om de reddingsplannen geheim te houden valt hen zwaar aan te rekenen, aldus Knoops.
Gevestigde orde wilde van DSB af
Gesteund door 20 ondernemers, verenigd in DS-claimstichting, vordert Scheringa 830 miljoen euro. Voor Kirsten Verdel, die de val van DSB in de laatste weken 'op drie centimeter afstand' meemaakt, is het duidelijk: het faillissement is erdoor gedrukt omdat de gevestigde orde van DSB af wilde. "Natuurlijk verkocht DSB foute producten, en Scheringa lag terecht onder een vergrootglas, maar het faillissement was volstrekt onnodig. Als je ziet welke verplichtingen de Nederlandsche bank alle Nederlandse financiële instellingen oplegt, en dan ziet dat ze zelf helemaal geen protocollen of plannen hadden waaraan ze zich hielden dan is dat schokkend."
Lek zal niet gevonden worden
Ook hoogleraar corporate finance Jaap Koelewijn vindt dat De Nederlandsche Bank de zaak beter had kunnen aanpakken. Wat hem betreft had DNB al op 1 oktober, toen Pieter Lakeman op tv opriep tot een 'bankrun', vierkant achter DSB moeten gaan staan. Dat deden ze niet, en daarom liep de bank langzaam leeg. Dat de getuigen die door Geert Jan Knoops zijn opgeroepen bijna allemaal zeggen zich maar weinig van het weekeinde van 10 en 11 oktober 2009 te herinneren verbaast Koelewijn niet. "Met klokkenluiders loopt het altijd slecht af. Wie bij DNB of het ministerie van Financiën werkt en wil blijven werken zal zijn mond houden. Of aan geheugenverlies lijden." Koelewijn verwacht niet dat er ooit een dader zal worden gevonden. "Tenzij iemand op zijn sterfbed wroeging krijgt zal er nooit bekend worden wie heeft gelekt."