Wat kan Nederland bereiken met het geven van 15 miljoen euro aan een nieuwe klimaatschadefonds? Met het geld kunnen arme landen zich beschermen tegen klimaatschade. "Dit geld gaat voor meer handel zorgen en voor minder migratie."
Op de klimaattop in Dubai heeft Nederland 15 miljoen euro toegezegd voor een nieuw klimaatschadefonds om arme landen te helpen zich te beschermen tegen klimaatschade.
Geld voor arme landen
Behalve Nederland hebben ook Duitsland en de Verenigde Arabische Emiraten geld toegezegd: beide landen 100 miljoen dollar. Japan geeft 10 miljoen, Groot Brittannië minimaal 51 miljoen en de Verenigde Staten 17,5 miljoen.
Het geld is bedoeld voor arme landen die als eerste kopje onder gaan door de gevolgen van klimaatverandering, terwijl zij de klimaatproblemen niet hebben veroorzaakt. Dat hebben de rijke landen gedaan. En daarom zeggen die nu op COP28 in Dubai: 'Wij zijn de vervuilers, dus wij betalen'.
Economische afhankelijkheid
"Geen kostenpost, maar een investering." Zo omschrijft Patrick Verkooijen de Nederlandse bijdrage voor het klimaatschadefonds. Als directeur van het Global Center on Adaptation van de Verenigde Naties leidt hij deze week de besprekingen op de klimaattop in Dubai. Hij was erbij toen demissionair premier Rutte de 15 miljoen euro toezegde.
"Rutte heeft echt zijn handelsgeest naar de top meegebracht. Hij weet dat we een economische afhankelijkheid hebben met Afrika en Zuid-Azië en dat het dus heel belangrijk is om te zorgen dat die landen stabiel blijven. Want als je dit geld nu niet geeft, zijn de kosten later veel hoger. En dan gaan wij het écht rechtstreeks in onze portemonnee voelen."
Vluchten voor klimaat
Op dit moment zijn er 2 miljoen mensen in Oost-Afrika op de vlucht voor hevige regenval en overstromingen. Dit blijkt uit cijfers van de VN en diverse regeringen. Een paar maanden geleden hadden Ethiopië, Kenia en Somalië nog te kampen met de ergste droogte in 40 jaar. Maar in oktober ging het hard regenen en dat houdt de komende maanden niet op, denken deskundigen. De extreem droge grond kan al het water niet opnemen en waardoor het gebied wordt overspoeld door water en modderstromen.
Wat in Afrika gebeurt, heeft effect in Europa, legt Verkooijen uit. "Als de klimaatproblemen in Afrika groter worden, nog meer oogsten mislukken en nog meer mensen alles kwijt raken door overstromingen, dan zal dat een enorme toestroom van vluchtelingen opleveren naar Europa. Dat moeten we zien te voorkomen en daar is dit geld voor bedoeld."
'Wereldkampioen in watersector'
Volgens Verkooijen kan Nederland veel betekenen voor landen die bedreigd worden door extreme droogte en overstromingen."We zijn wereldkampioen in de watersector en in de adaptatiesector. Daar kunnen wij als handelsland en gidsland echt ons voordeel mee doen."
"En dat is echt de agenda die wat mij betreft de aankomende maanden heel centraal zou moeten staan in het formatieoverleg. Ik hoop dat de nieuwe premier hier oog voor blijft houden."
Morele verantwoordelijkheid
Daarnaast is er ook een morele verantwoordelijkheid om de mensen in arme, kwetsbare gebieden te helpen. De landen die nu zo hard geraakt worden, hebben de klimaatproblemen niet veroorzaakt. Een Somaliër stoot jaarlijks 0,09 ton CO2 uit, een Keniaan 0,33 ton. Een Nederlander 10 ton CO2.
Het is onrechtvaardig dat deze landen de rekening op hun bord krijgen van een probleem dat ze niet hebben veroorzaakt. Met dit partnerschap tussen verschillende continenten kan er dus gewerkt worden aan klimaatgerechtigheid.
Nieuw klimaatrapport
De rijkste 10 procent van de wereld is verantwoordelijk voor de helft van de wereldwijde CO2-uitstoot, blijkt uit een nieuw klimaatrapport van Oxfam Novib (pdf). Dit laat zien dat er een grote kloof is tussen de CO2-voetafdruk van de rijksten ter wereld en de rest van de wereld. In 2019 droeg de rijkste 1 procent van de wereld, 77 miljoen mensen, de verantwoordelijkheid voor 16 procent van de mondiale consumptie-uitstoot. Dat is evenveel als de 66 procent armsten van de wereld, 5 miljard mensen. Twee van de drie Nederlanders horen bij de 10 procent rijkste mensen.
Hof van Eden
De Koerdische Kanar Hidayat is blij met het klimaatschadefonds voor arme landen. Ze groeide op in Nederland, maar werkt nu op het Koerdische ministerie aan klimaatbeleid voor deze regio in Irak. "Ooit stond deze plek bekend als het Hof van Eden. De rivieren Tigris en Eufraat zorgden voor vruchtbare grond. Maar door klimaatverandering is het hier al jaren kurkdroog."
"Ik maak me grote zorgen over de toekomst. Boeren hebben moeite om hun waterbuffels in leven te houden en raken zo hun inkomstenbron kwijt. Vroeger zat het grondwater op een paar meter diepte, nu op 700 meter diepte. Met het geld uit het klimaatschadefonds kunnen we zorgen dat de situatie niet erger wordt."
Frontlinie van de klimaatcrisis
De komende dagen gaat Verkooijen in Dubai nog met veel regeringsleiders om de tafel. "Er zijn allerlei grootschalige toezeggingen, maar waar ik me vooral nu voor inzet in de aankomende dagen is om die toezeggingen concreet door te vertalen in contacten, in samenwerkingsverbanden, zodat de financiering die is toegezegd uiteindelijk komt waar het hoort. Namelijk, op de frontlinie van die klimaatcrisis."
En wel zo snel mogelijk. Want hoewel Verkooijen blij is met het behaalde succes, maakt hij zich zorgen over het tempo. "Het is een stap voorwaarts, maar het gaat niet snel genoeg. De stappen zijn niet groot genoeg. Maar goed, elk voordeel dat we kunnen realiseren gemeenschappelijk in de internationale arena is iets om blij over te zijn."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.