Families drijven uit elkaar doordat de een aanhanger is van Viruswaarheid en de ander niet: 'Ik mis mijn vader gewoon'

Stichting Viruswaarheid stelt de corona-aanpak van de regering aan de kaak en wordt daarin steeds radicaler. Dat zorgt niet alleen voor onrust en strijd in de maatschappij, maar ook tussen families en vrienden.

"Ik mis mijn vader gewoon. Hij verliest zich helemaal in complottheorieën over corona en wil mij ook overtuigen." Jochem* is 18 jaar oud en maakt zich grote zorgen om zijn vader. De spanning is thuis om te snijden.

Huwelijk onder druk

Veel complotdenkers zijn aanhangers van Stichting Viruswaarheid, voorheen bekend onder de naam Viruswaanzin. Aanhangers vinden dat de overheid corona aangrijpt om meer macht te krijgen en grondrechten in te perken. De laatste weken wordt het protest tegen de coronamaatregelen grimmiger en heftiger. Mede doordat relschoppers zich in de demonstraties mengen.

Binnen families is ditzelfde te zien. EenVandaag sprak meerdere mensen anoniem over dit onderwerp. "Het huwelijk van mijn ouders staat door Viruswaanzin zo onder druk dat ze niet meer samen willen wonen. Mijn moeder gelooft in Viruswaanzin, mijn vader niet. Ze raakt vrienden kwijt en wij weten ook niet meer hoe we tot haar moeten doordringen. Het erge is: zij voelt zich ook in de steek gelaten, omdat wij niet in haar theorieën geloven", vertelt iemand.

Vrienden zien elkaar niet meer

Daarnaast lopen vriendschappen op de klippen. "Met een vriendin kan het gesprek alleen maar gaan over corona en 5G. Ze stuurt constant berichten en filmpjes hierover. Ons wereldbeeld is nu zo verschillend dat een vriendschap eigenlijk onmogelijk is."

Ook vertelt iemand dat een vriendschap al verbroken is: "Ik ben boos gebeld door een vriend van mij, een aanhanger van Viruswaanzin. Ik had kritisch gereageerd op een complotpost van hem. Schreeuwend vertelde hij dat ik gek was. Ik wil sindsdien geen contact meer."

Heftige discussies

Volgens gedragswetenschapper Jan-Willem van Prooijen is het erg lastig discussiëren met mensen die zo fanatiek zijn in hun overtuigingen. "Vergelijk het met een discussie over God tussen een atheïst en een strenggelovige. Daar komen ze niet uit."

Jochem herkent dit in de situatie bij hem thuis. "Ik zeg dat ook vaak tegen mijn vader, dat het bijna religieus wordt hoe hij mij zijn ideeën probeert op te leggen. Maar hij zegt dat hij geen vader voor mij kan zijn als ik niet geloof wat hij gelooft: dat corona maar een griepje is en dat de staat ons met deze maatregelen op de knieën probeert te krijgen."

'Probeer met respect vragen te stellen'

Van Prooijen heeft een tip voor mensen die in hun eigen omgeving te maken hebben met geliefden die steeds extremer worden in hun geloof in complottheorieën.

"Probeer met respect vragen te stellen, zonder te veroordelen, toon interesse. Maar heb niet de hoop dat je iemand op andere gedachten kan brengen. Dat zal erg lastig worden."

Woede neemt toe

Oprichter en voorman van Viruswaarheid Willem Engel denkt er ook zo over. Hij vindt dat zijn aanhangers beter het gesprek aan kunnen gaan dan een directe confrontatie op te zoeken. "Ik denk niet dat dat de manier van overtuigen is. Je kunt beter rustig met iemand praten. Meer 'soft pressure', zoals ik dat noem."

Ook hij ziet dat de woede steeds verder toeneemt in de samenleving. "Je zal mij niet betrappen op opruien, maar dat andere mensen rellen geeft aan dat ze boos zijn. Daar heb ik begrip voor. Het is niet waar ik voor kies of wat ik zou goedkeuren, maar ik begrijp het vanuit hen gezien."

*Jochem is een gefingeerde naam, zijn echte naam is bij de redactie bekend. Net als de namen van de mensen die anoniem reageerden.