Fakkeldrager die voor huis van Kaag stond was in Tweede Kamer: het mag, maar 'geeft ongemakkelijk gevoel'

Tijdens het debat over de toeslagenaffaire gisteravond was er een opmerkelijke gast in en om het gebouw van de Tweede Kamer: Max van den Berg, de man die begin vorig jaar met een brandende fakkel voor het huis van minister Sigrid Kaag stond.

Van den Berg is veroordeeld voor het dreigen met een brandende fakkel bij het huis van Kaag. Hij kreeg daarvoor 5 maanden celstraf. Daarnaast mag hij 2 jaar lang niet in de straat komen waar Kaag en haar gezin wonen en mag hij geen contact opnemen - direct of indirect - met leden van het kabinet. Wel mag hij met Kamerleden praten.

Kamerleden aanspreken

Dat de anti-overheidsactivist gisteren in de Tweede Kamer was, leverde ongemakkelijk situaties op voor Kamerleden. Politici beschrijven vooral de ingewikkelde balans in deze kwestie. "De Tweede Kamer is een openbaar huis. Elke burger mag hier naar binnen", zegt BBB-Kamerlid Caroline van der Plas. "Persoonlijk vind ik het wel wat unheimisch dat hij hier ook is. Ik vind het niet prettig in ieder geval, maar het mag, het is een burger."

Ze heeft eerder 'een confrontatie' met Van den Berg gehad: "Hier bij de Tweede Kamer, bij Jinek en bij Op1 een keer. Hij staat ineens voor je en er wordt van alles naar je geroepen. Hij roept ook: 'Ik wil Van der Plas spreken! U bent er niet voor de burgers! Waarom wilt u niet met mij praten?' Het komt toch wel intimiderend over." Van den Berg filmt ook veel en zendt het uit op social media, vertelt Van der Plas. "Ik wil met iedereen in gesprek, maar doe het op een normale manier."

'Hij weet veel over mij'

Gisteravond sprak Van den Berg ook Kamerlid Nilüfer Gündoğan aan. "Hij vroeg: 'Vind je mij intimiderend, vind je mij eng?' En toen vertelde hij dat hij mij een poos geleden in Amsterdam had gezien en mij toen had willen aanspreken", vertelt Gündoğan. "Toen dacht ik wel: oké, jij herkent dus alle politici en jij weet vrij veel van mij, terwijl ik bar weinig van jou weet."

VVD-Kamerlid Ingrid Michon heeft Van den Berg gisteravond niet gezien. "Maar ik vind het heel onprettig. Ik kan me voorstellen dat dit bedreigend kan overkomen. Ze wijst erop dat Van den Berg ministers Kaag en Hugo de Jonge - bij wie hij ook voor de deur stond - tegen had kunnen komen in het Kamergebouw. "Dat is ongemakkelijk. Je hoopt dat iemand z'n verstand gebruikt. Dat lijkt hier niet het geval."

Ministers niet op de hoogte

"Van den Berg liep in het Tweede Kamergebouw rond en heeft daar een Kamerlid geïnterviewd zonder dat de beveiliging ingreep of erbij ging staan", vertelt politiek commentator Joost Vullings. "Daarnaast waren ministers niet op de hoogte gebracht van zijn aanwezigheid, terwijl die dat wel graag hadden willen weten. Van den Berg heeft meerdere ministers bedreigd en ook een contactverbod. Aanwezige ministers zaten pakweg 20 meter verder in vergaderzaaltjes."

Dat leidt tot een gevoel van onmacht onder Kamerleden en ministers en staatssecretarissen, ziet Joost Vullings: "Politici zijn terughoudend om zich hierover uit te spreken, want men heeft geen zin om vuur aan te trekken. Iedereen begrijpt dat je niet zomaar iemand kan weigeren in het huis van de democratie, maar 'nu is het wachten op een incident en dan pas kunnen we wat doen', zuchtte een Kamerlid in de wandelgang."

'Gebiedsverbod is zwaar middel'

Van den Berg mag dus gewoon in de Tweede Kamer komen, net als elke burger. De rechter heeft de anti-overheidsactivist namelijk geen gebiedsverbod opgelegd voor de Tweede Kamer, alleen voor de straat waar minister Kaag wordt.

"Het opleggen van een gebiedsverbod voor de Tweede Kamer is ook wel een erg zware sanctie", legt hoogleraar sanctierecht aan de Universiteit Leiden Pauline Schuyt uit. De rechter heeft gekozen voor een contactverbod met alle leden van het kabinet, dus zowel ministers als staatssecretarissen.

Wat is contact precies?

Van den Berg heeft dus een contactverbod opgelegd gekregen, maar wat is 'contact'? Als je naar de Tweede Kamer komt, weet je dat de kans erg groot is dat je daar leden van het kabinet tegenkomt. Zoek je dan het contact op? "Als je naar plaatsen gaat waar dat contact zeer waarschijnlijk is, is dat wel een risico voor hem", zegt Schuyt.

Het begrip 'contact' is volgens haar multi-interpretabel: "De vraag is wat we onder contact verstaan. Iemand aanspreken wordt logischerwijs gezien als contact, maar is het ook contact als minister Kaag langs loopt en hij haar intimiderend aankijkt? Het is de vraag hoe een rechter hiernaar kijkt." In oktober ging Van den Berg de fout in toen hij een lid van het kabinet aansprak. Daarmee verbrak hij het contactverbod en zat vervolgens 7 dagen vast.

Huisregels Tweede Kamer

Volgens hoogleraar sanctierecht aan de Radboud Universiteit Henny Sackers kan de Tweede Kamer Van den Berg wel een gebiedsverbod opleggen. "Dat kan op grond van huisregels. Het is een openbare plek, dus er moet wel sprake zijn van verhindering van het werk van Kamerleden. Daarbij hoeft het niet te gaan om heftige verstoring van de orde. Als Kamerleden het niet prettig vinden dat hij er is, is het te verdedigen om hem een gebiedsverbod op te leggen."

Sackers maakt de vergelijking met een treinstation. "Dat is ook een plek die in principe openbaar is, maar wanneer je de huisregels overtreedt en echt tot last bent, dan kan je een gebiedsverbod opgelegd worden", legt hij uit.