Eugenia ziet eindelijk haar man weer en Oksana viert het bij haar gastgezin: zo brengen Oekraïners de Kerst door in Nederland

Het is bijna 2 jaar geleden dat Rusland Oekraïne binnenviel. Een grote groep Oekraïners vluchtte naar Nederland. Eugenia en Oksana bijvoorbeeld. Zij brengen voor het tweede jaar de feestdagen hier door, in plaats van in hun thuisland.

"Dit wordt de eerste Nederlandse kerst dat ik kan lachen", zegt de 35-jarige Eugenia Melnik. Ze zal dan eindelijk haar man Konstantin weer zien, die soldaat is aan het front.

'Ergste dag van mijn leven'

"Ik kan niet wachten, we missen hem zo ontzettend", vertelt Eugenia. Samen met haar drie kinderen, haar moeder en haar schoonmoeder arriveerde zij op 27 maart 2022 in Nederland, nadat ze op 12 maart de stad Zaporizja, in het oosten van Oekraïne waren ontvlucht.

"De dag waarop we onze stad verlieten, vond ik de ergste dag van mijn leven."

Onderdak in Opperdoes

Eerst hoopten ze een veiligere locatie in Oekraïne te vinden, maar de situatie veranderde zo snel dat ze niet het gevoel hadden dat dat een goed idee was. Via Moldavië kwamen ze in Roemenië terecht, waar ze vervolgens het vliegtuig pakten naar Nederland.

"Op het vliegveld in Eindhoven stonden zoveel vrijwilligers klaar om ons te helpen. Hartverwarmend vond ik dat. Als ik daaraan terugdenk, voel ik de tranen weer opkomen. Ze stelden ons gerust, vertelden ons dat het goed zou komen. En het is ook goed gekomen. We wonen nu met z'n allen - mijn moeder, schoonmoeder, de kinderen en ik - in een voormalig woonzorgcomplex in Opperdoes. Samen met andere gevluchte Oekraïners."

Elkaar ontmoet aan het front

Maar hoe blij Eugenia ook is met alle hulp die zij en haar familieleden krijgen in Nederland, ze mist haar thuisland en vooral haar man elke dag. "We ontmoetten elkaar in 2015 aan het front vlakbij Marioepol, waar ik als oorlogsverslaggever werkte voor de Oekraïense televisiezender TV5 en hij als soldaat", vertelt ze.

Maar op een gegeven moment ben ik gestopt met mijn journalistieke werk aan het front. Dat zowel Konstantin als ik in oorlogsgebied werkten, was een te groot risico met drie kinderen. "Een van ons moest met de kinderen naar een veilige plek en dat werd ik. We hebben daar lang over gepraat, ik wilde helemaal niet weg. We hadden elkaar nodig, vond ik. Toch ben ik vertrokken. Het voelt nog altijd slecht dat ik niet in mijn land ben, dat ik niet kan helpen daar. Maar uiteindelijk zijn de kinderen belangrijker. Hun veiligheid staat voorop."

Aan het werk in een fabriek

Het liefst wilde Eugenia haar journalistieke werk in Nederland meteen voortzetten, mensen vertellen wat er in haar geboorteland aan de hand is. Maar een betaalde baan op dat gebied zat er in het eerste jaar niet in. Dit omdat ze de taal nog niet goed onder de knie had. Het afgelopen jaar werkte Eugenia daarom in een fabriek. Toch bleef ze hopen dat ze op een dag weer als journalist aan de slag kon. En dat is haar gelukt, vertelt ze. Binnenkort begint ze als video producer. "Ik had bijna de hoop verloren, maar nu geloof ik weer in mezelf."

En ze heeft met haar werk een missie: "Niet iedereen in Nederland weet het, merk ik als ik erover begin, maar de oorlog tussen Oekraïne en Rusland woedt in het oosten al sinds 2014. Daarom probeer ik mensen zo goed mogelijk te informeren. Ik heb sinds 2015 heel veel beelden gemaakt aan de frontlinie. Die laat ik zien op verschillende plekken in Nederland. Ook werk ik aan een documentaire."

Kerst met het gezin

Sinds Eugenia en de kinderen in Nederland wonen, hebben ze Konstantin maar een paar keer gezien. "Het is soms moeilijk om niet te huilen, maar ik wil dat niet doen waar mijn kinderen bij zijn. Ik wil sterk zijn voor ze. Zij zijn ook bezorgd en hebben het moeilijk.

Eugenia is ontzettend blij dat het hem is gelukt een paar weken vrij te krijgen om hen te bezoeken rond de feestdagen. Want dat was lang onzeker. "Gelukkig is de regering iets milder geworden, ze lijken te begrijpen hoe moeilijk het is om niet bij elkaar te zijn als gezin. Soms heb je even pauze nodig, om de mensen van wie je houdt te kunnen zien."

'Als we maar bij elkaar zijn'

Zeker met Kerst vindt Eugenia het fijn om samen te zijn. "Iedereen is blij, viert feest. Dan wil je niet zonder je geliefde zijn." Wat ze gaan doen, weet ze nog niet. "Ik heb allerlei voorstellen gedaan over wat we samen kunnen doen, maar mijn man zei dat het hem niet uitmaakt. 'Als we maar bij elkaar zijn', zei hij.

"We maken er iets gezelligs van. We gaan samen koken, bij de kerstboom zitten. De laatste keer dat we dat deden, was thuis in Zaporizja."

Met de bus naar Nederland

Net als Eugenia en haar gezin woonden ook Oksana Smirnova (52) en haar man Oleksii in Zaporizja. Oksana vluchtte op 6 maart 2022 in haar eentje weg uit de stad, Oleksii bleef met het plan om haar later achterna te reizen. Met zijn leeftijd van 63 jaar hoefde hij niet naar het front. De reis naar Nederland duurde lang, vertelt ze. Met de trein reisde ze naar de grens om vervolgens met de bus de grens met Polen over te gaan. Daar kwam ze met andere gevluchte Oekraïners terecht in een klooster.

"Na 10 dagen arriveerden er bussen vanuit verschillende landen, waaronder Nederland. Ik heb toen geholpen als tolk. In Oekraïne werkte ik als docent Engels en toeristisch gids. Ik heb het altijd leuk gevonden om met taal bezig te zijn. Ik ben meegereden in de laatste bus en die ging naar Nederland."

Kamer in Den Haag

In de bus leerde Oksana Carolien kennen, een Nederlandse vrijwilliger. "Daar was ik erg blij mee, ik kende namelijk niemand, voelde me zo alleen." Carolien en haar man Ed bod Oksana een kamer aan in Den Haag. Die stond leeg, omdat de kinderen het huis uit waren.

"Een opluchting was dat. Ik had namelijk geen idee waar ik terecht zou komen." Oleksii voegde zich daar een paar maanden later bij. "Gelukkig, want ik miste hem ontzettend."

'Steeds gebeurt iets verschrikkelijks'

Oksana was onder de indruk van Den Haag. "Ik vond het mooi, zo dichtbij de zee. En Carolien en haar man waren ontzettend aardig. Dat maakte me gelukkig, maar ik miste daardoor ook wel echt ons thuis in Oekraïne."

"Op 8 april 2022, toen ik net in Den Haag woonde, werd het treinstation van Kramatorsk gebombardeerd. Mijn schoonzus en haar gezin woonden daar in de buurt. Zij waren net een paar dagen daarvoor gevlucht, maar ik was zo geschrokken. Zo gebeurt er steeds weer iets verschrikkelijks. Ook nu nog."

Samenzijn met Kerst

Inmiddels is het verblijf bij het gastgezin afgelopen. Oleksii en Oksana verblijven nu voor onbepaalde tijd in een hotel in Rijswijk, samen met andere Oekraïners. "Het was heel fijn om bij Carolien en Ed te wonen. Soms kwamen hun kinderen op bezoek met hun partners, ze waren een echte familie met z'n allen. Heel warm. We bellen en schrijven nog en gaan soms op bezoek."

Ook met Kerst is het echtpaar uitgenodigd en daar maken ze graag gebruik van. "Zelf hebben we eigenlijk nooit echt Kerst gevierd. We zijn niet religieus en kennen het niet als feest zoals dat in Nederland gevierd wordt." Desalniettemin is Kerst ook voor Oksana een moment van samenzijn. "Met onze nieuwe familie."