Er komt meer onderzoek naar smaakverlies bij kankerpatiënten: 'Alles proefde naar ijzer'

Het is volgens patiënten een van de naarste bijwerkingen van kankerbehandelingen: smaak- en reukverlies. Ze verliezen hun eetplezier, hebben standaard een vieze smaak in de mond of stoppen soms zelfs helemaal met eten. Daar komt nu meer onderzoek naar.

Onderzoekers van het UMCG krijgen nu een subsidie van 6,6 miljoen euro van KWF Kankerbestrijding. 7 ton hiervan gaat naar het onderzoek van internist-oncoloog Jacco de Haan. De Haan gaat onderzoek doen naar smaak- en reukverlies bij kankerbehandelingen: "Na kaalheid vinden patiënten smaakverlies vaak de ergste bijwerking van kankerbehandelingen."

Pizza of friet

In 2018 kreeg Claudia Vermeulen chemotherapie voor lymfeklierkanker. Elke 2 weken kreeg ze een nieuwe kuur en na elke kuur kreeg ze last van smaakverlies en de vervorming van smaken. Eten smaakte volgens Claudia niet meer als eten: "Alles wat zoet is, werd zuur en veel proefde naar ijzer. Je eet daardoor niet meer wat je denkt dat je gaat eten."

Doordat smaken voor Claudia veranderden ging ze ook andere dingen eten dan normaal. Alleen hele sterke smaken zoals heel zout en vet waren nog lekker. Ze at daarom veel pizza of friet. "Dat was heel lastig want ik wilde juist gezond eten, omdat dat goed voelt en goed is voor je lichaam om door de chemo's te komen. Maar als een hap van een salade zo zuur is als een citroen, dan eet je geen salade meer."

Onder de radar

De impact op het leven van patiënten met smaak- en reukverlies is volgens internist-oncoloog Jacco de Haan een groot probleem dat onder de radar blijft. Hierdoor krijgen patiënten nu niet de behandelingen die ze nodig hebben: "Smaak- en reukverlies kan optreden bij alle soorten kankerbehandelingen en alle soorten medicijnen. En een groot deel, tenminste meer dan de helft van de kankerpatiënten, krijgt hiermee te maken."

De Haan legt uit dat deze bijwerking van kankerbehandelingen door zowel dokters als patiënten niet echt gezien wordt als een prioriteit: "We weten nog gewoon niet zo goed wat werkt en wat niet." Claudia herkent dat: "Veel bijwerkingen worden gewoon geaccepteerd, want er is een groter doel, beter worden."

Smaak- en reukverlies bij corona

Het is volgens De Haan moeilijk om onderzoek te doen naar smaakverlies omdat de oorzaken en klachten erg kunnen variëren per patiënt: "De chemo kan cellen beschadigen, er kunnen ontstekingen optreden in de mond of het kan komen door beschadiging van de zenuwen in de hersenen. De ene patiënt proeft hierdoor veel minder en voor andere patiënten smaakt eten dan als karton of ijzer."

Doordat veel coronapatiënten ook last hadden van reuk- en smaakverlies is er weer meer aandacht voor het onderwerp gekomen. De Haan legt uit dat hier ook een nieuwe behandelmethode naar voren kwam. "Bij smaakverlies bij corona gingen mensen hun smaak trainen, iedere dag moesten ze dan ruiken aan sterke geurstoffen. Dat had echt effect, dat zag je ook onder een scan aan de hersenen."

Fysio voor je neus en mond

Het nieuwe onderzoek van het UMCG onder leiding van De Haan bestaat uit twee delen. Een deel zal zich net als bij coronapatiënten richten op het trainen van de smaak en reuk. Dit kan volgens De Haan gezien worden als een soort fysio voor je neus en mond. "Kankerpatiënten leren dan door elke dag aan sterke geurstoffen te ruiken opnieuw te ruiken en te proeven."

Het andere deel van het onderzoek zal gaan over smaaksturing. Er wordt dan samen met diëtisten en koks gekeken hoe de smaak van een patiënt is veranderd. Vervolgens wordt er dan samen met experts gekeken op welke manier de voeding van een patiënt kan worden aangepast zodat het past bij deze smaak. Volgens De Haan kan dat leiden tot bizarre smaakcombinaties: "Voor iemand die altijd ontbijt met yoghurt kan dat bijvoorbeeld yoghurt met kappertjes zijn."

De pijn verzachten

De Haan hoopt dat zijn onderzoek naar smaakverlies bij kankerpatiënten kan zorgen voor een behandeling die het iets dragelijker maakt en de pijn iets kan verzachten. Claudia kreeg in 2018 geen behandeling voor haar smaakverlies. Het bleef bij daarom haar na elke chemo terugkomen.

Ze vindt het daarom goed dat er nu een groot onderzoek gedaan wordt naar smaakverlies bij kankerpatiënten: "Smaakverlies is vervelend maar het is vooral de opeenstapeling van bijwerkingen. Bij mij was het gelukkig tijdelijk maar voor de mensen die hier lang mee rondlopen kan dit misschien wel een hele goede oplossing zijn."