Waar Elon Musk aan het begin van de oorlog door Oekraïne werd gezien als held, wordt hij nu met afgrijzen aangekeken. Sinds deze week lijkt zijn standpunt 180 graden gedraaid: hij wil niet meer betalen voor de satellieten die Oekraïne helpen.
Musks bedrijf SpaceX leverde zo'n 20.000 Starlink-terminals aan Oekraïne. Hiermee kunnen burgers en het leger via een satellietverbinding communiceren, als alle andere communicatiemanieren wegvallen door Russische aanvallen. Nu heeft hij het Pentagon gevraagd de kosten van de Starlink in Oekraïne op zich te nemen. Elon Musk zegt dat z'n ruimtevaartbedrijf de kosten niet meer kan opbrengen.
'Musk speelt een vreemde rol'
Musk werd als held gezien toen hij de leveringen startte. Voor Oekraïne zijn de terminals cruciaal gebleken, zowel op het slagveld als daarbuiten. Maar inmiddels is Musk 180 graden gedraaid en lijkt hij pro-Russisch te zijn.
"Musk speelt een heel vreemde rol in deze zaak. Dat begon een paar dagen geleden, toen hij een vredesplan voorstelde op z'n Twitter", zegt Amerika-kenner Paul Verhagen van het Haags Centrum voor Strategische studies.
Ontmoette Musk Poetin?
Daarin schreef Musk dat de nepreferenda, die in de vier door Rusland geannexeerde regio's gehouden werden, onder supervisie van de VN overgedaan zouden moeten worden. Ook zei hij dat de Krim erkend moet worden als Russisch grondgebied.
Beide zaken zijn onbespreekbaar voor Oekraïne. "Een paar dagen later meldde Ian Bremmer, een invloedrijk geopolitieke analist, dat hij net vóór die tweet een meeting had gehad met de Russische president Poetin."
Satellieten in commerciële handen
Terwijl Musk wel vaker opzien baart, door bijvoorbeeld Twitter toch níét te willen kopen, of door een parfum te lanceren die naar verbrand haar ruikt, is het nu toch wel een stuk serieuzer, vertelt Verhagen.
"Dit is een breder punt. Het gaat vaak in oorlogen om statelijke actoren, de VN of de EU bijvoorbeeld, die zijn belangrijk in conflicten en hebben invloed. Maar in het geval van Musk heb je een non-statelijke factor die óók die rol vervult. Satellieten liggen ineens in commerciële handen, terwijl dat vroeger bij landen lag. Dus dat maakt hem heel belangrijk."
Gaat Pentagon betalen?
Hij is een goed voorbeeld van een verstoorder, zegt de Amerika-kenner. "Op technisch niveau, maar ook op politiek niveau. Ik zie 'm als een heel slimme bèta-student die zich met internationale politiek gaat bemoeien. Hij stelde ook vorige week voor dat Taiwan onderdeel moet worden van China, dus hij doet het vaker."
Wat gaat het Pentagon doen? Moeten ze niet juist de kosten overnemen? "Ik denk dat het defensiebudget van de VS dit wel kan betalen. Het gaat namelijk om 100 miljoen dollar. Dat lijkt veel, maar het budget van het Pentagon is 750 miljard. Ik ben benieuwd wat ze gaan doen, het zal om het principe gaan."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.