Het rookpreventiebeleid van de overheid is mislukt. Dat zegt longarts Wanda de Kanter. De belangrijkste oorzaak is volgens haar dat er maar geen accijnsverhoging wordt doorgevoerd. "Vorig jaar zijn sigaretten niet eens duurder geworden."
"Het lukt maar niet omdat de goede en effectieve maatregelen, die wereldwijd bekend zijn, niet genomen worden." De Kanter doelt daarmee op een accijnsverhoging op sigaretten.
40 euro per pakje
Verantwoordelijk staatssecretaris Maarten van Ooijen van Volksgezondheid zegt de prijs van een pakje sigaretten drastisch te willen verhogen naar 40 euro, maar dat is slechts een plan en nog geen praktijk.
"Van Ooijen durft de goede dingen te doen, maar krijgt hij ook de kans? Het is lastig als grote lobbypartijen als VNO-NCW en de VVD altijd weer achter de tabaksindustrie gaan staan", zegt De Kanter. "De tabaksindustrie is altijd op zoek naar nieuwe, jonge klanten. Rokers, die vroegtijdig overleden rokers moeten vervangen."
'Docenten geven verkeerde voorbeeld'
De 17-jarige Danique is zo'n jonge roker. "Het is heel snel gegaan. Eerst dacht ik: ik kan wel stoppen. Dat lukte een jaar, maar toen heb ik de fout gemaakt er weer eentje aan te steken. Toen is helemaal fout gegaan en nu kom ik er niet meer vanaf", vertelt ze.
Danique denkt dat het aantal rokende jongeren eerder stijgt dan afneemt. "Ik zie veel mensen roken en ook steeds jonger, mensen van 12, 13 jaar oud." Ook Klasgenoot Naut (17) ziet dat er rondom de school flink wordt gerookt. "Buiten het hek mag je roken. Als ik tijdens pauzes aan kom fietsen, staat daar vaak een grote groep. En dan staan docenten er gewoon bij. Die geven niet echt het goede voorbeeld, want die roken ook."
'Overstap naar sigaret zo gemaakt'
Naast roken wordt er door jongeren tegenwoordig ook veel gevaped, zien Danique en Naut. Vooral tijdens het uitgaan. Die ontwikkeling is een doorn in het oog van longarts De Kanter.
"Op social media zie je influencers miljoenen afbeeldingen posten over vapen, maar die vapes zijn net zo goed afkomstig van de tabaksindustrie. Bedoeld om kinderen aan de nicotine verslaafd te laten raken. Vapen is niet onschuldig, het is zelfs super verslavend. De overstap naar een gewone sigaret is makkelijk gemaakt."
Preventie heeft weinig effect
Volgens het Trimbos Instituut beginnen zo'n 40 kinderen onder de 18 jaar oud met roken. De overheid wil dat minder mensen roken en heeft maatregelen genomen. Zo zijn sigaretten uit het zicht verdwenen, achter een deur. En sigarettenautomaten in de kroeg zijn verleden tijd.
Pakjes zijn inmiddels merkloos en voorzien van foto's van de schadelijke gevolgen van roken. Ook de prijs van een pakje is gestegen. Maar al deze maatregelen hebben weinig effect. Het aandeel rokers is iets gedaald, blijkt uit cijfers van het CBS: van 22 procent in 2018 naar 21 procent in 2021. Dus nog altijd rookt één op de vijf Nederlanders.
'Echte roker heeft er veel voor over'
Naut, die zelf niet rookt, denkt - net als longarts De Kanter - dat de prijzen van sigaretten bepalend zijn. "Als ze boven de 10 euro komen, zullen veel jongeren het niet meer kunnen betalen. Maar roker Danique vermoedt dat een echte roker heel wat voor een sigaret over heeft.
"Iedereen die rookt heeft wel enigszins een schuldgevoel, zo van: ik moet stoppen. Alleen, ik denk dat het heel lastig is. Dan kan een pakje 8 euro kosten of 12 euro, maar als je echt wil roken heb je dat ervoor over. Dan leg je het neer en denk je aan het einde van de maand: zo zonde weer, daar had ik leuk shirt van kunnen kopen of een tas."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.