Een adellijke titel krijgen kan nog steeds: 'Het is geen bevroren instuut'

Voor het eerst in 20 jaar is er een Nederlander tot adel verheven. AOW'er Frans Lauta van Aysma hoort erbij. Hoe vaak gebeurt dit nog? En hoe word je eigenlijk tot adel benoemd? We vroegen het Marc Scheidius van de Hoge Raad van Adel.

Frans Lauta van Aysma (77) uit Apeldoorn draagt sinds gisteren de titel jonkheer. Het overhandigen van een adelsdiploma is uitzonderlijk, want het gebeurt bijna nooit meer.

Het benoemen tot adel

Hoewel jonkheer Lauta van Aysma het totaal niet zo ziet ("we zijn allemaal gewone stervelingen") doet het soms lijken alsof mensen van adel boven de anderen staan. Hoe kom je bij dat clubje? De Hoge Raad van Adel is het adviesorgaan van de regering dat zich buigt over de benoeming van de adel.

Volgens secretaris van de Hoge Raad, Marc Scheidius, gaat het helemaal niet om erbij horen. "Het is vooral dat je ermee recht doet aan je familiegeschiedenis." En zo ging het ook bij jonkheer Lauta van Aysma. Kort gezegd bleek zijn vroegere familie van adel en daarmee hij ook. "Zijn familie heeft veel betekend voor de staat en dit is een erkenning van zijn naam", zegt Scheidius.

Drie opties

"Om van adel te worden, zijn er drie mogelijkheden: verheffing, inlijving en erkenning," legt Scheidius. Een verheffing is het toekennen van prinsentitels. Dat wordt eigenlijk alleen nog toegepast in het koninklijk huis, zoals bij de benoeming van prinses Máxima na haar huwelijk met prins Willem-Alexander in 2002.

"Inlijving vindt plaats als een adellijke familie immigreert en de Nederlandse identiteit aanneemt", vertelt Scheidius. Dat gebeurde ook twintig jaar geleden, met de Finse familie van minister Kajsa Ollongren. Die familie was al van adelijke stand. Als laatste optie kan een familie erkend worden als wordt bewezen dat de familie afstamt van oude Nederlandse adel. Dat is ook de reden dat Lauta van Aysma zijn titel heeft ontvangen.

Adel in het nu

Tegenwoordig dragen adellijke titels niet meer de macht die zij in het verleden hadden. Volgens Scheidius is het van adel zijn in de 21ste eeuw vooral een symbolische titel. "Lauta van Aysma mag de titel jonkheer gebruiken op officiële documenten en zijn familiewapen is beschermd."

Zelf weet de net benoemde jonkheer nog niet wat hij nu allemaal kan met z'n titel. "Waarschijnlijk krijg ik nu toegang tot bepaalde feestelijkheden", vertelt hij. Op zulke feestje wordt vaak geld ingezameld voor mensen die het moeilijk hebben, weet hij. Maar zelf heeft hij het ook niet breed, met alleen een AOW.

Meer Nederlandse adel

De benoeming van jonkheer Lauta van Aysma zou vaker kunnen voorkomen, maar Scheidius denk niet dat dit snel gebeurt. "In de 19e eeuw zijn veel mensen tot adel verheven, maar sindsdien gebeurt het niet zoveel meer."

Maar het kan dus wel. Als je kan bewijzen dat je afstamt van een adellijke familie, kan je net als Lauta van Aysma een titel bemachtigen. "De kans is niet zo groot, maar het zou altijd nog kunnen. Adel is geen bevroren instituut."