Radio-uitzending EenVandaag 22-03-2018

Er is veel aandacht voor stamceldonatie de afgelopen weken. Niet in de laatste plaats vanwege het trieste nieuws over de 23-jarige Oscar Westbroek. Ondanks herhaaldelijke oproepen kwam een geschikte donor voor hem te laat. Hij overleed vorige week vrijdag. Aan de andere kant was er ook positief nieuws. VVV-voetballer Lennart Thy kreeg binnen de voetbalwereld een heldenstatus nadat hij stamcellen had gedoneerd aan een kankerpatiënt. Alle aandacht zorgt voor een stroom aan nieuwe aanmeldingen.

Het aantal geregisteerde donoren stond tot voor kort op 200.000. Zo meldt Matchis, het Nederlands Centrum voor Stamceldonatie. Binnen een paar weken zijn daar zo'n 20.000 nieuwe aanmeldingen bijgekomen. Een significante stijging, maar ondanks de aandacht is nog lang niet bij iedereen bekend hoe stamceldonatie werkt. 

Mirjam Fechter is donorarts, aangesloten bij Matchis. Ze vertelt dat er een wereldwijde donorbank bestaat. Op het moment dat precies de juiste match tussen donor en patiënt gevonden wordt, zijn er twee manieren om stamcellen te doneren. "Het kan direct uit het beenmerg gehaald worden. De donor is dan onder algehele narcose. De meestgebruikte methode is het halen van de stamcellen uit de bloedbaan", vertelt Fechter. In het geval van de bloedbaan moet de donor enkele dagen medicijnen slikken om de stamcellen beschikbaar te maken in de bloedbaan. 

Medische screening

Het is niet voor iedereen mogelijk om zich aan te melden als donor. Fechter: "Dat is ook het lastigste om uit te leggen, want mensen zijn heel gemotiveerd om te helpen. Je moet tussen de 18 en 50 jaar zijn. En er is een korte medische screening om te kijken of er geen risicofactoren zijn. Maar als je gewoon jong en gezond bent dan kun je je prima aanmelden."

Ruben van Duijvenvoorde was zo'n jonge en gezonde man. Hij registreerde zich enkele jaren geleden als donor. "Ik had een oproep gezien van een patiënt. Zij stond midden in het leven, net een kindje gekregen. Het heeft zo'n impact op je leven. Ik heb me toen ingeschreven als donor. Niet alleen om haar kans te vergroten, maar überhaupt om een match te kunnen vinden voor elke patiënt." 

Raar telefoontje 

Twee jaar geleden hoorde Ruben op zijn voicemail dat er een match was tussen hem en een patiënt. "Het was een heel raar telefoontje om te krijgen. Ik heb het hele weekend alles uitgezocht. Maandag heb ik teruggebeld." Wie op dit moment met de stamcellen van Ruben rondloopt, is niet bekend. Hij heeft alleen de leeftijd en het geslacht te horen gekregen. Het kan zelfs een patiënt zijn die aan de andere kant van de wereld woont. Donorarts Fechter beaamt dat: "We werken wereldwijd samen om de kans op het vinden van een match zo groot mogelijk te maken."

Glenn Vonk heeft zijn leven te danken aan een stamceldonor. Hij had lymfeklierkanker en na meerdere chemokuren werd de hoop gevestigd op stamceltransplantatie. "Het is een levensreddend middel geweest. Ik had al een heel traject met chemokuren achter de rug. Op een gegeven moment is alles uit de kast gehaald en is overgegaan tot transplantatie. Bij mij werd snel een donor gevonden. Dat heeft ermee te maken dat ik een Hollandse jongen ben, met Hollandse voorouders. Dan is het toch iets makkelijker om een match te vinden." 

Na de transplantatie begon het hopen op een goede ontwikkeling. Dagelijks wordt bloed geprikt om te kijken of de waarden beter worden. "Inmiddels gaat het best wel goed. Ik heb er weinig aan over gehouden als ik naar mijn leven kijk. Ik kan weer werken. Maar stamceltransplantatie geeft wel veel vermoeidheidsklachten en daar ben ik helaas geen uitzondering daaruit." Glenn zet zich via Matchis in voor stamceldonoren: "Ik ben vastberaden om meer donoren te werven, zodat de kans voor iedereen zo groot mogelijk is".

Gemiddeld worden in Nederland per jaar zo'n 600 transplantaties uitgevoerd. Dat aantal kan omhoog als er nog meer donoren komen. Alleen dan is het mogelijk om situaties zoals met de jonge Oscar te voorkomen.